Voortbestaan leeuwen in Afrika is onzekerder dan gedacht
Een groep onderzoekers, onder wie UvA’er James Allan, heeft ontdekt dat het toch minder goed gaat met de leeuwen in Afrika dan gedacht. De wetenschappers hebben een telmethode gebruikt die nog niet eerder bij leeuwen is getest, maar die veel nauwkeuriger inschat hoeveel leeuwen er nog zijn. ‘Iedere leeuw heeft een ander vlekkenpatroon bij de snuit, waardoor we de verschillende leeuwen kunnen identificeren.’
De Zuid-Afrikaanse bioloog Alexander Braczkowski van de universiteit van Queensland observeerde drie maanden lang de leeuwen in Queen Elizabeth Conservation Area in Oeganda. In dit gebied, dat bijna 2.500 vierkante kilometer groot is, testte hij een telmethode bij wel heel bijzondere leeuwen. Deze beesten klimmen namelijk in bomen en blijven daar een groot deel van de dag in liggen. De gegevens die Braczkowski verzamelde, werden onder meer geanalyseerd door UvA-ecoloog James Allan.
Volgens de non-profitorganisatie Wildlife Conservation Network is het aantal leeuwen in Afrika sinds 1994 – het jaar waarin overigens de Disneyfilm The Lion King uitkwam – gehalveerd. De schatting is nu dat het totaal aantal leeuwen onder de 25.000 ligt.
Uniek vlekkenpatroon
Braczkowski maakte allerlei foto’s van de leeuwen die hij tegenkwam met een drone of door zelf op het dak van een auto te gaan staan en zo een foto te maken. Op die foto’s is het gedeelte bij de snuit van de leeuwen goed te zien. Daar waar de snorharen beginnen, zit een uniek vlekkenpatroon. ‘Dat patroon is voor elke leeuw weer anders,’ legt Allan uit. ‘Hieraan kun je dus goed zien of je met dezelfde leeuw te maken hebt of dat het een andere is.’
‘Deze manier van tellen is veel nauwkeuriger dan andere methoden waarmee onderzoekers normaal bepalen hoeveel leeuwen er in een bepaald gebied zitten, zoals onderzoek naar achtergelaten sporen van leeuwen of het afspelen van geluid waar de beesten op af komen.’ Sporen zijn niet altijd goed te detecteren en wanneer je geluid afspeelt kunnen dezelfde leeuwen daar meerdere keren op af komen. ‘Met deze oude methoden overschatten we het aantal leeuwen in de wereld.’
Minder voedsel
De methode die Allan en zijn collega’s gebruikten schat niet alleen de grootte van de leeuwenpopulatie, maar zegt nog meer over de gesteldheid van de leeuwen. Je kunt aan de hand van de foto’s en GPS-gegevens ook bepalen hoe ver leeuwen op zoek moeten gaan om voedsel te vinden. Een grotere jaagafstand houdt in dat er minder eten voor de dieren beschikbaar is; ze moeten meer moeite doen om hun prooi te pakken te krijgen.
‘Uit ons onderzoek blijkt dat de leeuwen nu een twee tot vier keer grotere afstand dan tien jaar geleden moeten afleggen om hun prooi te vangen,’ vertelt Allan. ‘Dat komt doordat mensen op antilopen – het voedsel van de leeuwen – jagen.’
Lees verder onder de afbeelding.
Onzekere staat
Verder hebben de onderzoekers met de telmethode de sekseratio van de leeuwen onderzocht. ‘Het is gezond als de sekseratio 1:2,5 is, oftewel dat één mannetje met twee of drie vrouwtjes leeft. Nu is die sekseratio niet eens 1:1. Dat betekent dat er niet genoeg vrouwtjes zijn die voor nageslacht kunnen zorgen.’
Alle resultaten van de studie bij elkaar laten zien dat de leeuwen in Queen Elizabeth Conservation Area in een onzekere staat verkeren, concluderen de wetenschappers. Allan: ‘Met deze methode kunnen we beter inschatten hoeveel leeuwen er nog in een bepaald gebied zijn. Dat is belangrijk, want dan kun je sneller ingrijpen zodat de populatie niet in gevaar komt. We weten nu bijvoorbeeld dat we ervoor moeten zorgen dat mensen geen strikken meer kunnen plaatsen om antilopen te vangen en op te eten. Dan houden de leeuwen genoeg voedsel om op te jagen.’
De onderzochte methode wordt nu in Kenia gebruikt. ‘We willen alle leeuwen in het land tellen. Uiteindelijk willen we dat in heel Afrika doen.’
In de video hieronder is te zien hoe Alexander Braczkowski de leeuwen onderzoekt.
