Hbo- en wo-studenten blijven vaker thuis wonen door leenstelsel
UvA-promovendus Lonneke van den Berg (27) onderzocht met CBS-data of studenten door het leenstelsel vaker thuis blijven wonen. Haar conclusie: ja, zowel hbo- als wo-studenten. ‘Het is belangrijk om te weten welk effect deze overheidsmaatregel heeft op studentenlevens.’
Wat heb je onderzocht?
‘Ik heb bekeken in hoeverre de invoering van het leenstelsel in 2015 invloed heeft gehad op de keuze van studenten om uit huis te gaan wonen. Daarvoor bestudeerde ik gedurende dertig maanden CBS-data van ongeveer 40.000 hbo-studenten en 25.000 wo-studenten – een random sample – die tussen 2010 en 2016 aan hun studie begonnen. Ging een student na vijftien maanden uit huis, dan zag ik dat terug in de data. De onderzoeksgroep bevatte overigens alleen scholieren die geslaagd waren en direct gingen studeren, dus instromers vanuit bijvoorbeeld het mbo zijn niet meegenomen.’
En wat blijkt?
‘Het leenstelsel heeft een sterk effect gehad op het aantal uitwonende studenten. Tussen 2010 en 2014 was 18 procent van de hbo-studenten en 49 procent van de wo-studenten vóór hun tweede studiejaar uit het ouderlijk huis vertrokken. Na de invoering van het leenstelsel was dat aantal onder hbo’ers gedaald naar 8 procent en onder wo’ers naar 33 procent.’
Speelt het inkomensniveau van het gezin nog een rol?
‘De daling bij de middeninkomensgroep was iets minder sterk dan bij de lage inkomensgroep, maar tussen de lage en hoge inkomensgroep zagen we geen verschil. De daling in het aantal uitwonende studenten was 49 procent bij wo-studenten uit de lage inkomensgroep en 39 procent bij wo-studenten uit de middeninkomensgroep. Het is niet zo dat alleen kinderen uit gezinnen met lage inkomens thuis blijven wonen – dat zou een sterke ongelijkheid opleveren. We zien ook dat kinderen uit gezinnen met lage inkomens gewoon blijven studeren.’
Is het eigenlijk erg dat studenten vaker thuis blijven wonen?
‘Niet per se. Het kan goed zijn om bijvoorbeeld steun van je ouders te krijgen. Het is wél erg als studenten graag uit huis willen, maar dat door het huidige beleid niet kan. Op jezelf gaan wonen is een belangrijke fase in je ontwikkeling, een stap richting onafhankelijkheid van je ouders. Je wordt zelfstandig en maakt nieuwe vrienden. Zelf ging ik op mijn zeventiende vanuit Heemskerk naar het University College Utrecht, waar iedereen op een campus woont en veel tijd met elkaar doorbrengt – dat was een verrijking. Het is belangrijk om te weten welk effect een overheidsmaatregel heeft op het leven van studenten: dat leven bestaat uit meer dan studeren alleen.’
Van den Berg werkt momenteel als postdoc aan de Radboud Universiteit Nijmegen en hoopt in februari 2020 te promoveren aan de UvA. Haar paper The impact of student financial aid reforms on leaving home: Evidence from the Netherlands is hier te lezen.
