Deze promovendus rook de ochtendadem van vijftig mensen
Soms is een onderzoeksproces even interessant als de resultaten. Acta-mondhygiënist en klinisch epidemioloog Eveline van der Sluijs deed onderzoek naar de invloed van een glas water op een slechte ochtendadem en moest daarvoor flink wat proefpersonen besnuffelen – ‘met de neus een-derde in de mond van de patiënt.’
Het promotieonderzoek van Van der Sluijs heeft een conclusie die intuïtief al onderschreven wordt. ‘Het blijkt dat de bevochtiging van de mond de sterkte van de geur van ochtendadem meteen reduceert, en dat het daarin niet uitmaakt of je spoelt of water drinkt,’ stelt Van der Sluijs. ‘Als je ’s nachts slaapt eet je niet, drink je niet en praat je niet, waardoor je mond op rust is. Als je daarin iets activeert – bijvoorbeeld door een glas water te drinken of je mond te spoelen – is dat blijkbaar voldoende om ’s ochtends je partner zonder zorgen een kus te kunnen geven.’
Het is een conclusie die op verschillende websites al als huis-tuin-en keukenoplossing wordt gegeven voor een slechte ochtendadem. ‘Maar nu is de eerste stap gezet om het ook wetenschappelijk te onderbouwen. De conclusie kan ook in de praktijk helpen: als je een patiënt in de stoel krijgt met een slechte adem maar zonder tandvleesontsteking of gaatjes, dan kunnen we deze tip meegeven.’ De conclusie is deels gebaseerd op een organoleptisch onderzoek – een onderzoek gebaseerd op directe zintuigelijke waarneming, in dit geval reuk.
Neus trainen
Het reukorgaan lijkt misschien een subjectief onderzoeksinstrument. ‘Je kan je neus trainen,’ vertelt Van der Sluijs. ‘Ik heb met drie andere collega’s een test gedaan aan de Universiteit van Bristol. Zo leerden we of onze neus geschikt was om verschillende geuren te onderscheiden en herkennen. Het gaat er daarbij niet om of je een geur vies vindt of niet, maar eerder over hoe sterk een geur is. We moesten aan verschillende flesjes met specifieke geuren ruiken en ze een organoleptische score toewijzen: een score op een schaal van nul tot vijf die aangeeft hoe sterk een geur is.’
Dit is lastiger dan het lijkt. ‘Het verschil tussen nul en vijf ruikt iedereen, maar het verschil tussen een drie en een vier is vrij subtiel. Onderzoek wordt altijd collectief gedaan en onderzoekers moeten onderling gekalibreerde maatstaven kunnen gebruiken om hun resultaten te vergelijken. Plak en bloeding zijn zo te meten, maar ochtendadem is lastiger te scoren. Organoleptische scores van ochtendadem zijn door nieuwe methodes en trainingen ook onderling gekalibreerd.’
De dampen uit de mond opsnuiven
‘Ik heb deze methode ook in mijn onderzoek toegepast. De proefpersonen mochten in de 48 uur voor de meting geen knoflook, uien of gekruid voedsel eten en geen alcohol drinken. Ze mochten ’s ochtends hun tanden niet poetsen, niet ontbijten, geen shampoo gebruiken, geen luchtje opspuiten, geen gel in hun haar smeren – niets doen wat de meting van de geur kon beïnvloeden. Er stond ook een apparaat in de ruimte wat de lucht mat om te garanderen dat de meting steeds in dezelfde omstandigheden plaatsvond. Voor het meten van de mondgeur moest de proefpersoon de mond twee minuten gesloten houden en het hoofd een beetje naar achter buigen. Dan ging de mond open, ging ik met de neus een-derde in de mond en snoof ik goed de dampen die daaruit kwamen op. Best wel intiem – zo op de vroege ochtend.’
‘We hebben geëvalueerd wat het effect is van spoelen en water drinken door middel van een tweede organoleptische meting. We hebben ook apparaten als een orogram – wat drie verschillende gassen in de adem meet – en een halimeter – wat de vluchtige zwavelbindingen in de adem meet – gebruikt. Uiteindelijk bleek dat de bevochtiging van de mond de geur van de ochtendadem meteen minder sterk maakt.
