‘UvA kan volgende stap zetten om meer te ontdekken over Trappist-1’
Astronomen van de Universiteit van Luik deden deze week een opzienbarende ontdekking: buiten ons eigen zonnestelsel ontdekten ze zeven nieuwe planeten, die ze humoristisch genoeg ‘Trappist-1’ noemen. Deze zogenoemde ‘exoplaneten’, staan op ‘slechts’ veertig lichtjaren van de aarde. Mogelijk is er water en dus zou er leven kunnen bestaan. UvA-astronoom Lucas Ellerboek van het Anton Pannekoek Instituut (API) licht toe.
Is dit een complete verrassing of wist men dat er zo’n planetenstelsel moest zijn?
‘Het was al enige jaren bekend dat planeten rond (nabije) rode dwergen bestaan en speciale waarneemcampagnes als deze zijn ook speciaal daarop gericht. Maar een systeem als Trappist-1, met maar liefst zeven kleine planeten die allemaal transits vertonen is wel een gouden gelukstreffer.
Het meest sensationele lijkt het feit dat er mogelijk oceanen en dus water op een aantal van die planeten zijn. Wat moeten we ons voorstellen bij eventueel leven op zo’n planeet. Hoe ziet dat eruit?
‘Geen idee. We weten nog zo weinig van hoe de eerste levensvormen op de Aarde zijn ontstaan. Algemeen wordt verondersteld dat áls er leven is op exoplaneten, microbisch leven – net als op de Aarde – het eerst ontstaat en ook talrijker is.’
Hoe groot is de kans dat er ook mensen zouden kunnen verblijven? Is er bijvoorbeeld zuurstof?
‘Van die kans is geen goede inschatting te geven. We weten nog niet eens of er een atmosfeer is op die planeten. Voor het menselijk lichaam is de aanwezigheid van zuurstof alleen niet voldoende. Het moet niet te weinig, maar ook niet te veel zijn. En verder zijn inderdaad druk en temperatuur belangrijk. Allemaal zaken die men in de toekomst zal onderzoeken op deze planeten.’
Waarom werd deze ontdekking juist aan de Universiteit van Luik gedaan en bijvoorbeeld niet op het Science Park?
‘Luik heeft zijn eigen robottelescopen Trappist, met relatief bescheiden budget op de zuidelijke sterrenwacht van ESO in La Silla (Chili) en op La Palma. Die telescopen zijn gespecialiseerd in het vinden van dit soort planetenstelsels rond nabije sterren.’
Kunnen we nog ontdekkingen verwachten door de UvA?
‘Op de UvA staat docent Jean-Michel Desert aan het hoofd van de groep die zich bezighoudt met het typeren en beschrijven van de atmosferen van exoplaneten. Juist dit werk is de volgende stap om meer te weten te komen over planeten als die in het Trappist-1-stelsel. Daarnaast staat hoogleraar Carsten Dominik aan het hoofde van de groep die gespecialiseerd is in het ontstaan van planeten. Daarnaast is de groep onderdeel van “Are we alone”, een interdisciplinaire samenwerking tussen de bètafaculteiten van UvA, VU en SRON, die de steeds complexere vraagstukken in de planeetwetenschap combineert tussen sterrenkunde, scheikunde en geofysica. Kansen genoeg dus voor belangrijke ontdekkingen en inzichten.’
