Oudere migrant vaker dement dan autochtone bejaarde
Vermoedens waren er al langer. Neuropsycholoog Özgül Uysal-Bozkir promoveert vandaag op een onderzoek waaruit blijkt dat migranten uit Turkije en Marokko, en Surinaamse ouderen met een Hindoestaanse achtergrond bijna vier keer vaker dement zijn dan leeftijdsgenoten van Nederlandse komaf.
De vermoedens ontstonden al een jaar of tien geleden. Er kwamen steeds meer mensen met geheugenproblemen naar het Slotervaartziekenhuis. Allemaal bewoners van de wijk Nieuw-West, vaak migranten uit Turkije, Marokko en ouderen met een Surinaamse achtergrond. Bij de geheugenpoli in het Slotervaartziekenhuis wilden ze de gebruikelijke geheugentests doen om te zien wat hen mankeerde.
Maar met die tests lukte het niet. De uitslagen werden vertroebeld omdat de ouderen de Nederlandse instructies niet konden lezen. ‘En het hielp ook niet om steeds een tolk in te zetten,’ zegt Uysal-Bozkir, want het probleem was meer dan een taalbarrière alleen.
Tennisbal
‘Een plaatje van een tennisbal is bijvoorbeeld makkelijker te herkennen door een van oorsprong Nederlandse zestiger, dan door een Turkse of Marokkaanse man die nog nooit getennist heeft.’
Het ziekenhuis ontwikkelde de Cross-Culturele Dementiescreening test (CCD). ‘Daarin zijn de invloeden van taal en cultuur zo veel mogelijk weggehaald, waardoor die factoren de metingen niet kunnen vertroebelen en we dus echt konden kijken naar het functioneren van het geheugen,’ zegt Uysal-Bozkir.
De ouderen konden eindelijk goed worden getest. Uysal-Bozkir werd gevraagd om de onderzoeksgroep te leiden die het zou moeten doen. Samen met een groep tweetalige studenten en onderzoeksassistenten verzamelde ze gegevens van oudere migranten – 2254 in totaal.
Kwetsbaarder
Na een jaar of vier onderzoek kon het dan ook met zekerheid worden gesteld: oudere migranten van Turkse, Marokkaanse komaf, of Surinaamse ouderen met een Hindoestaanse achtergrond zijn drie tot vier keer vaker dement zijn dan leeftijdsgenoten van Nederlandse komaf. ‘Met dit onderzoek wordt voor het eerst aangetoond dat oudere groepen migranten veel kwetsbaarder zijn.’
‘Dat migranten vaker dementie hebben komt door de sociaaleconomische status van oudere migranten, die het niet heel riant hebben in Nederland,’ vertelt Uysal-Bozkir. ‘Ook psychische factoren als eenzaamheid en depressie spelen een rol. Zo zag ik tijdens mijn onderzoek dat migranten gemiddeld vaker eenzaam zijn dan hun Nederlandse leeftijdsgenoten. Maar ook cardiovasculaire oorzaken spelen een rol: migranten hebben gemiddeld een hogere bloeddruk en dat vergroot de kans op dementie.’
‘Dat oudere migranten een hogere bloeddruk hadden dan autochtone Nederlanders bleek al uit studies van de GGD,’ zegt Uysal-Bozkir. Dat kan volgens neuropsycholoog Uysal-Bozkir deels worden verklaard uit het dieet. ‘Uit onderzoeken in Turkije is ook bekend dat de cardiovasculaire problemen daar vaker voorkomen dan bijvoorbeeld bij Nederlanders. Het zal dus ook eerder een cardiovasculair probleem zijn dan een sociaaleconomisch probleem.’
Özgül Uysal-Bozkir verdedigt haar proefschrift vanmiddag om 16:00 uur in de Agnietenkapel.
