Céline Zahno | Hoe lang duurt het om een Amsterdammer te worden?
Hoewel de echo die weerklinkt in de Amsterdamse straten onmiskenbaar tweetalig is, is Nederlands leren de voor de hand liggende optie als je je hier goed wilt settelen. Amsterdam blijft echter de stad van passanten.
De serveerster aan de balie antwoordt in het Engels als ze mijn tong onhandig hoort draaien over de r in broodje. Ik probeer het gesprek in het Nederlands te voeren, maar zij blijft het Engels hardnekkig volhouden. Op zulke momenten is het me niet zo duidelijk van wie de stad eigenlijk is: van degenen die zich ruimhartig aanpassen om hun stad gastvrij te presenteren of van degenen die zich helemaal – of zelfs maar halfslachtig – proberen aan te passen?
Amsterdam is de stad van de passanten. Een menigte internationale eerstejaars zwermt elke nazomer uit over Amsterdam. De meesten komen om hun bachelor te doen. Een leuke driejarige ervaring, maar de opwinding over de vele mogelijkheden en attracties die de stad te bieden heeft, verdwijnt na een tijdje: alle clubs zijn ingedanst, de schoonheid van de grachtengordel is al een gewoonte geworden. En dan?
Hoewel de echo van de Amsterdamse straten onmiskenbaar tweetalig is, is Nederlands leren de voor de hand liggende optie als je je goed wilt settelen. Nederlands geeft toegang tot het lokale leven en de sociale kringen die eigen zijn aan de stad. In de praktijk is het niet per se nodig, maar Nederlands leren geeft wel een gevoel van verbondenheid. Internationals circuleren vaak in parallelle netwerken: de meeste bacheloropleidingen zijn verdeeld in Nederlandstalige en Engelstalige tracks, waardoor het feitelijk heel gemakkelijk is om in je eigen (taal)groep te blijven, van vermenging is nauwelijks sprake. Los van de universitaire context lossen internationale vriendengroepen na enige tijd op in de stad.
Terwijl ik nog steeds probeer de namen van straten goed uit te spreken en de juiste winkels voor mijn eerste levensbehoeften te vinden, overheerst de sfeer van afstandelijkheid: niemand vraagt me ooit de weg en ik word zonder navraag in het Engels aangesproken. Is er een geheime club, vraag ik me af, waar Amsterdammers elkaar leren herkennen? En wanneer krijg ik eens een uitnodiging? Het zou ook een spannende ervaring kunnen zijn: een of andere drempel van fietstochten waar je overheen moet voordat je plotseling het besef krijgt Amsterdammer te zijn.
Amsterdam gaat er prat op een hub te zijn voor startende en internationale bedrijven. De stad wordt aangeprezen om haar vrijzinnigheid en schijnbare internationale karakter, waardoor zij studenten en expats uit het buitenland aantrekt. Maar tegenwoordig worden internationale nieuwkomers verwelkomd door een geur van lokale wrevel, met onbetaalbare huren en uitsluitend in het Nederlandse opgestelde huizenadvertenties. Sommige internationals zijn het slachtoffer van de rampzalige woningmarkt en moeten hun verblijf heroverwegen. De voortdurende, noodzakelijke alertheid van studenten om een goedkopere woning of kamer te vinden zal uiteindelijk vervagen en omslaan in het besef dat ze niet lang meer zullen blijven.
Het is mij nu duidelijk dat ik niet snel een uitnodiging voor de club van Amsterdammers zal ontvangen. Ik zal mezelf in die club naar binnen moeten vechten. Maar gelukkig betekent dit niet dat ik niet tot deze gemeenschap kan toetreden, want Amsterdammers zijn over het algemeen gastvrij. Dat is waarschijnlijk net voldoende om je uitgenodigd te voelen. Het lijkt dus niet een kwestie van tijd, maar van gastvrijheid. Maar een overtuigend engagement om je Amsterdammer te voelen moet gepaard gaan met middelen: geld om aan huisvesting en lessen Nederlands te besteden. Maar dat moet je volhouden en velen lukt dat niet.
Céline Zahno is politicologiestudent aan de UvA en afkomstig uit Zwitserland.
