Op z’n Duits | Noem je bij jouw naam, ook aan de internationale universiteit
‘-dá!’. Als iemand me ‘Lin’ noemt, maak ik het even voor ze af. Ik heet namelijk Linda. En hoewel ik dat lang afschuwelijk heb gevonden, is dit de naam die ik heb. Misschien heb ik daarom wel zoveel moeite met internationals die hun naam ‘verwestersen’ om het docenten en medestudenten makkelijk te maken. Het is een gangbare praktijk, maar we moeten daarmee stoppen.
Deze week stond er een mooi stuk in NRC over naamsverwestering. Het is een wijdverbreid gebruik in China, zei de krant. Dat merk ik zelf regelmatig in mijn onderwijs: Chinese studenten stellen zich de eerste keer voor als Hugh of Zoë, terwijl ze op de lijst staan als Hua en Zhou. Het gebeurt ook onder Nederlands-Chinese jongeren. Een westerse naam voorkomt dat je de aandacht op jezelf vestigt of dat je gepest wordt. Het zorgt er ook voor dat westerse namen ‘normaal’ blijven en Aziatische, Arabische en Afrikaanse namen ‘anders’, ‘exotisch’ of ‘moeilijk’.
Tegelijkertijd zijn moeilijke namen onwijs in. Welgestelde witte ouders scheppen er genoegen in om hun kind een uitzonderlijke naam te geven, of eentje met onzinnige spelling (hoi Xem!). Dat is wit privilege in actie: de juf op IJburg doet niet moeilijk over Vajèn, maar wel over Zeynep. Of, zoals spoken-word-artist Kevin Groen in dit filmpje over racisme tegen Aziaten in Nederland zegt: ‘Waar onwetende tongen verstommen, elke keer wanneer ze in gebreke blijven om jouw naam goed uit te spreken, maar zonder problemen binnen de kortste keren leren hoe je Danaerys Targaryen zegt.’
Het is dus niet onschuldig om jezelf Pete te noemen als je eigenlijk Chen Hao heet – zoals journalist en schrijver Pete Wu, die inmiddels overweegt zijn ‘oude’ naam weer op te pakken. Collega Reza Kartosen-Wong legt aan NRC uit: ‘Een naamsverwestering is assimilatie, geen integratie. Het getuigt van westers centralisme en dat is gewoon passé’. Zo’n praktijk geeft dus geen pas aan de universiteit.
De wetenschap is een internationale gemeenschap. Weixuan is voor mij op het eerste oog een tongbreker, maar dat is Jeroen dan weer voor Weixuan – ik had jarenlang verkering met een Jeroen en ik heb nog nooit een niet-Nederlander ontmoet die dat meteen kon uitspreken. Het enige wat je nodig hebt is een beetje moeite en een welwillend oor.
Je hoeft niet zelf te gaan stuntelen. Jewoen, Joehoe, Hewoon, Jerome: je kunt het zo’n student gewoon vragen. Bij het voorstelrondje laat je iedereen zijn naam op een bordje schrijven en vervolgens laat je de student zijn eigen naam langzaam uitspreken. Iedereen, dus niet alleen de Aziaten, en ja ook als iemand Anna of Adam heet. Naast ‘Lin’ wil ik bijvoorbeeld ook geen ‘Lingde’ genoemd worden, zoals Amerikanen altijd doen, omdat ik Linda heet. Gelijke monniken, gelijke kappen. Het is de beste manier om het gebruik van gegeven namen aan te moedigen en te normaliseren.
Mocht je toch een andere naam op je deelnemerslijst hebben staan, dan zeg je niets. Je kunt dan alleen maar hopen dat je een dermate prettige sfeer hebt gecreëerd dat ze zich de volgende keer wel bij hun naam noemen. Het gaat er immers niet om dat jij als docent prettig voelt, maar dat studenten zichzelf kunnen zijn. Dat kan alleen als ze hun afkomst niet hoeven te verhullen of verloochenen.
Linda Duits is een weggelopen wetenschapper, gespecialiseerd in populaire cultuur; in het bijzonder op het gebied van gender en seksualiteit.
