Op z'n Duits | Bekrompen overheid lokt schaamluisplaag uit
Het gemis van onenightstands, van tongen in de club; de overdaad aan aandacht van je kat, huisgenoten of vaste vriend: corona verfuckt menigeens seksleven. Er valt op seksgebied zoveel te balen, dat het traditionele zorgenkindje uit het zicht verdwijnt. Want wie krijgt er nou een soa tijdens een lockdown?
Vorige maand kwam de ‘Thermometer seksuele gezondheid’ van het RIVM uit en het oordeel was niet best: ‘Tot 80 procent minder soa-testen tijdens intelligente lockdown’. Dat kwam niet direct omdat we minder seks hadden en/of minder aanleiding zagen om ons te laten testen. Voor de verandering was het niet eens de schuld van jongeren!
Tijdens de lockdown moest de seksuele gezondheidszorg afschalen. Alleen essentiële gevallen mochten erdoor: mensen die klachten hadden of een behandeling of PrEP behoefden, die gewaarschuwd waren of slachtoffer van seksueel geweld. Daardoor steeg de pakkans, want hoogrisicogroepen hebben een hoger vindpercentage. Desondanks was de toename ten opzichte van vorig jaar maar minimaal, steeds zo’n twee procentpunt meer.
Het aantal positieve tests steeg dus, maar dat betekent niet dat we kunnen vaststellen dat het aantal soa’s ook toenam. Volgens het RIVM kan het vriezen of dooien: mensen hadden minder sekscontacten, maar gemiste diagnoses betekent meer verspreiding. Het instituut verbindt daar voor zichzelf geen consequenties aan en brengt daarmee de volksgezondheid in gevaar. Want het is wel degelijk belangrijk om te weten van welke kant de wind waait.
In het Noordhollands Dagblad uit arts infectieziekten Hanna Bos van Soa Aids Nederland haar bezorgdheid. Ze vreest dat er soa’s over het hoofd gezien worden: ‘De overheid kan wel zeggen dat je geen seks mag hebben als je geen vaste partner hebt, maar zo werkt het niet’. De cijfers presenteren zonder enige implicaties is een drol draaien en vervolgens je schouders ophalen.
Zonder dit een wedstrijdje corona versus routinier chlamydia te laten worden, zou het RIVM op z’n minst kunnen uitspreken dat soa-bestrijding óók belangrijk is. Er moet, zoals Soa Aids Nederland betoogt, coronaproof soa-beleid komen. Dat betekent naast testcapaciteit ook alternatieven voor outreach. Normaal gesproken is er voorlichting en soms ook testmogelijkheid op festivals, in seksclubs en in de homohoreca. Dat ligt nu allemaal stil.
Bovendien is het RIVM verantwoordelijk voor het seksadvies. In mei gloorde er even hoop en werden seksbuddy’s toegestaan, maar het instituut trok die bewoording een paar dagen later weer in. De tekst is nu ongelooflijk vaag: de overheid begrijpt dat je als single ook lichamelijk contact wilt hebben, maar je moet je wel aan de regels houden. Hoe dan? Daarnaast moet je samen bespreken hoe je het risico zo laag mogelijk houdt, maar met wie de single dat samen moet doen is eveneens onduidelijk.
Ik wil dit wel voor het RIVM invullen.
Onze overheid bevoordeelt traditionele relatievormen: getrouwden en samenwoners. Dat is achterlijk, ouderwets en kwalijk. Je kunt prima een vaste partner hebben en daar geen huishouden mee delen, net als dat je meer dan één vaste partner kunt hebben. Het advies van de overheid moet concreet en pragmatisch zijn. Inmiddels is de term ‘seksbuddy’ al zo vaak gevallen dat dit echt geen schokkend woord meer is. Stel je niet aan en schrijf gewoon op wat wordt bedoeld. Seks is niets om je voor te schamen, ook niet als je bij een instituut voor de volksgezondheid werkt.
Vervolgens moet het advies duidelijk maken dat een keuze om jezelf niet te beschermen tegen corona, je geen algehele vrijbrief geeft. Dat gevaar loert bij een coronabuddy: je neemt een gecalculeerd risico op covidbesmetting met iemand die je vertrouwt, dus waarom dan nog een condoom gebruiken? ‘Stel je niet aan’ geldt ook voor de seksende bevolking. De kop in het zand steken is de allerdomste soa-strategie, zowel voor het RIVM als voor burgers. We willen niet dat als we straks in 2022 allemaal ingeënt zijn, er ineens een schaamluisplaag over Nederland trekt.
Linda Duits is een weggelopen wetenschapper, gespecialiseerd in populaire cultuur; in het bijzonder op het gebied van gender en seksualiteit.
