Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Foto: Anna Earl (Unsplash)
opinie

Op z'n Duits | Digitaal netwerken bestaat niet, en dat raakt vooral promovendi

Linda Duits,
13 november 2020 - 07:37

Hoe ben je hier gekomen, vroeg ik laatst aan een hoogleraar tijdens de audiotest van mijn podcast. ‘Via een toevallige schakel van nepotisme’ antwoordde hij schertsend. De wetenschappelijke wereld lijkt te draaien op verdiensten, maar achter de meritocratische façade schuilt geïnstitutionaliseerde vriendjespolitiek. Corona onthoudt promovendi toegang tot dat systeem, het gebrek aan ontmoeting gaat gruwelijke gevolgen hebben voor hun carrière.

Conferentiebezoek is de kers op de taart voor onderzoekers, zeker voor jonge onderzoekers. Het is spannend om voor het eerst een paper te presenteren, zelfs in een sessie om 9 uur voor vier toeschouwers. Maar de ware traktatie is het plaatsbewijs voor een internationaal netwerk. Zelden bleef me iets bij van inhoudelijke sessies, het echte werk gebeurde ertussen en erna. 

 

Legendarisch was een bezoek aan een karaokebar tijdens een conferentie op Singapore, waar ik met een van mijn theoretische helden op afgrijselijke wijze een duet ten gehore bracht. Een onvergetelijke nacht, waar banden voor het leven gesmeed zijn. Want natuurlijk wilde die theoretische held jaren later wel een aanbeveling voor mijn bundel schrijven. Paradise by the dashboard light.

Legendarisch was een bezoek aan een karaokebar tijdens een conferentie op Singapore, waar ik met een van mijn theoretische helden een duet ten gehore bracht

Digitale conferenties hebben geen nachtprogramma en digitaal netwerken bestaat niet. Ik geef les aan promovendi en bemerk het gebrek. Je mist het kletsen in de pauze en het blijven hangen na afloop. Niet alleen vindt er dan nog kennisoverdracht plaats, dit zijn de momenten waarop je een connectie maakt, het soort gesprekken dat leidt tot sympathie, wat een voorwaarde is voor goede relatie in de toekomst. Op een zoomborrel maak je geen vrienden. 

 

Naast het gemis van fysieke conferenties en cursussen lijden promovendi disproportioneel onder thuiswerken. Ik heb er zoveel aan gehad om een kamer te delen met mensen die net iets verder waren dan ik. Dan kan je korte vragen stellen en luchtig ervaringen uitwisselen. ‘Op kantoor’ heb je immers informeel alledaags contact; over je onderzoek, maar ook over hoe je een goed abstract schrijft of dat mailtje aan een hoogleraar handig aanpakt.

Als je vastzit met schrijven is het makkelijk opgelost als je even bij je promotor kan aankloppen of kan sparren bij de koffieautomaat

Als je vastzit met schrijven is het makkelijk opgelost als je even bij je promotor kan aankloppen of kan sparren bij de koffieautomaat. Alleen thuis ben je niet alleen eenzaam – met allerlei psychische problemen van dien – je bent ook alleen. De barrière om iemand voor deze dingen te mailen is heel groot, bovendien zijn het helemaal geen problemen die je per mail kan fiksen. En vergeet zoomsparsessies. Die zijn direct formeel en dus een ingepland beroep op iemands tijd, dat zonder uitzondering moeizaam verloopt.

 

Op het eerste oog is promovendus een van de beste beroepen die je kunt hebben tijdens een pandemie. Zo’n lockdown is een zegen om te schrijven, zeg ik als iemand die tijdens de eerste lockdown gezegend rustig een boek kon schrijven. Voor evidente corona-gevolgen was redelijk snel aandacht: PhD-studenten die geen veld- of labwerk kunnen doen, komen (wellicht) in aanmerking voor verlenging. Dat gaat echter steeds over materiële zaken, en hoewel geld altijd lastig los te peuteren is, is zo’n regeling in ieder geval denkbaar. Voor de immateriële schade van het uitblijven of vertragen van een netwerk bestaan geen oplossingen.

 

Was de hoogleraar uit mijn podcast nu ook hoogleraar geweest als hij vijftien jaar geleden alleen tegen zijn kat cynische grapjes had kunnen maken? Misschien, want zijn cynisme verraadt analytische scherpte en het gaat niet alleen om wie je aanbevelingen schrijven. Maar misschien ook niet, en dat was, juist gezien zijn geschiktheid, eeuwig zonde geweest.

 

Linda Duits is een weggelopen wetenschapper, gespecialiseerd in populaire cultuur; in het bijzonder op het gebied van gender en seksualiteit.

Lees meer over