Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Foto: Marc Kolle (Folia-archief)
opinie

Op z'n Duits | Waarom de regering universiteiten geen geld gaat geven

Linda Duits,
18 september 2020 - 07:12

Het werd gebracht als een cadeau: er wordt niet bezuinigd op het hoger onderwijs! We krijgen zelfs extra geld! Weliswaar niet genoeg voor de investeringen die noodzakelijk en toegezegd zijn, maar extra geld is extra geld. En het is niet alsof de regering miljarden heeft om mee te strooien. Oh wacht.

De grootste schoffering voor het hoger onderwijs deze week was niet het schamele bedrag voor ons, maar het gemak waarmee andere sectoren geholpen worden. De strenge begrotingspolitiek is losgelaten. Marike Stellinga legt in Haagse Zaken uit hoe economen zijn gekeerd in hun overtuiging wat goed is. Landen die weinig rente betalen over hun staatsschuld zouden juist extra moeten lenen. En dus hoeft de hand niet meer op de knip, maar moet geld rollen.

 

Dat rolt dus niet naar universiteiten. Waarom is de regering niet overtuigd van de noodzaak dat er structureel meer geld naar het hoger onderwijs moet?

 

Allereerst hebben we natuurlijk een shitty lobby, als we al een lobby hebben. Wantrouwen naar de publieke sector zien we niet alleen bij rechtse Kamerleden, het spreekt zelfs uit de missie van koepelorganisatie VSNU: haar lobbysucces is afhankelijk van hoe goed universiteiten ‘verantwoording afleggen over wat ze doen’. Dat Pieter Duisenberg voorzitter is, is wat dat betreft veelzeggend. Als VVD-Kamerlid maakte hij vooral vijanden in de academische wereld, nu is deze notoir marktdenker onze vertegenwoordiger.

‘Onze lobby ziet de werkdruk als probleem van de werknemer dat opgelost kan worden met coaching, werklunches en taskforces’

De VSNU ziet de werkdruk als probleem van de werknemer dat neoliberaal opgelost kan worden met coaching, werklunches en taskforces. Duisenberg zelf zette deze week ‘werkdruk’ in als stok om studenten mee te slaan: proctoring moet want ‘nakijken kost te veel tijd’. Van deze kant hoef je dus weinig te verwachten.

 

Universitair werknemers kunnen natuurlijk zelf in actie komen. Het broeit dan ook al jaren: de geest van de Maagdenhuisbezetting in 2015 is nooit terug in de fles gegaan. Aangespoord door de moed van studenten vormden docenten ReThink UvA. Er ontstonden netwerken en een actie-agenda. In 2017 werd WOinActie opgericht, de beweging die ijvert voor een betere universiteit.

‘Wetenschappers zijn voortdurend met elkaar in concurrentie om schaarse middelen, dat werkt solidariteit-ondermijnend’

Het is WOinActie nog niet gelukt om tot massamobilisatie te komen. Dat is niet raar. Wetenschappers zijn voortdurend met elkaar in concurrentie om schaarse middelen: binnen de vakgroep en de afdeling, tussen faculteiten en disciplines. De overheid ziet zulke competitie als kwaliteitsbevorderend, maar het werkt natuurlijk ook solidariteit-ondermijnend.

 

Bovendien is het lastig om te demonstreren tegen de werkdruk als je het druk hebt. Je hebt weinig tijd om met je collega’s te bespreken wat er allemaal mis is als je nog zestig essays moet nakijken en twee hoorcolleges moet voorbereiden. Zolang we vanwege corona niet mogen samenkomen in onze gebouwen zal dit niet veranderen. De koffieautomaat als organisatiebodem is immers weggevallen.

 

Academici staan erom bekend altijd kritisch te zijn, het is ook een modus om overal bezwaren bij te hebben. We zeggen wel steeds dat het water ons aan de lippen staat, maar we handelen er niet naar. Het kan natuurlijk zo zijn dat de situatie helemaal niet zo erg is.

‘Wetenschappers zijn echt niet de enigen die in het weekend doorwerken’

Dat toont de UvA-medewerkersmonitor in ieder geval: in 2019 waardeerden medewerkers de UvA als werkgever met een 6,9; de werkbeleving kreeg een prachtige 7,4. Uit dat onderzoek blijkt weliswaar dat er een verschil is tussen feitelijke en wenselijke werkdruk, maar dat speelt vooral onder geesteswetenschappers. Bovendien: bij welke hoogopgeleide is dat niet zo? Accountants en advocaten draaien ook meer uren dan in hun contracten staat, wetenschappers zijn echt niet de enigen die in het weekend doorwerken.

 

Als we collega’s niet eens kunnen overtuigen dat het systeem op de schop moet, hoe moeten we dat dan ooit de politiek duidelijk maken? Ondertussen worden we verder tegen elkaar uitgespeeld, denk aan het Nationaal Groeifonds. Laten we dit jaar daarom de blik eens niet naar buiten, maar naar binnen keren. Misschien kan jij een collega overtuigen dat de sector echt in hoge nood verkeert – of anders hij jou dat het allemaal heus wel meevalt.  

 

Linda Duits is een weggelopen wetenschapper, gespecialiseerd in populaire cultuur; in het bijzonder op het gebied van gender en seksualiteit.

Lees meer over