Op z'n Duits | Seks op school is als extra geld voor kaasboeren
Van seks krijg je nooit genoeg. Ik weet er best veel van, maar ook ik verlustig me gretig aan nieuwe inzichten. Als je nog maar weinig weet, is de geilheid naar bagage nog groter. Dat blijkt ook uit recent onderzoek van Rutgers naar wat scholieren allemaal willen leren bij seksuele vorming op school.
Vijf jaar geleden gaven jongeren seksuele vorming nog een 6,6. Nu is dat cijfer gedaald tot een krappe voldoende: een 5,8. Dat cijfer ligt lager voor niet-heteroseksuele jongeren: zij komen tot een 5,2. Het is daarom relevant om te onderzoeken wat er beter kan. Dat heeft Rutgers nu gedaan.
Bijzonder aan het onderzoek is dat tieners dat zelf hebben uitgevoerd. Zeventien jongeren (15-18 jaar) van zes scholen werden getraind in onderzoeksvaardigheden en gingen vervolgens aan de slag. Ze hielden focusgroepen en mini-interviews, en vroegen hun medeleerlingen om met foto’s antwoord te geven op hun vragen. De scholieren hebben ook zelf data geanalyseerd, maar de analyse voor het uiteindelijke onderzoeksrapport is uitgevoerd door senior-onderzoekers van Rutgers.
De resultaten laten dus zien wat jongeren over seks willen weten, maar ook waarom ze dingen willen weten. Bijvoorbeeld omdat niet iedereen thuis voorlichting krijgt, of omdat ze informatie van het internet (zoals uit porno) niet betrouwbaar vinden. Leerlingen geven ook aan seksuele vorming te willen omdat het minder onzeker maakt en omdat het je voorbereidt op later.
Hun lijst met wensen is lang. Met de basiskennis (voortplanting en bescherming tegen zwangerschap en soa) zit het wel snor, maar dat vinden ze niet genoeg. Leerlingen willen daarover niet alleen theorie, maar ook praktijk. Dus hoe doe je een condoom om en wat moet je doen als je onbeschermde seks hebt gehad? Geheel in lijn met de tijdsgeest willen ze ook informatie over diversiteit: seksuele diversiteit, genderdiversiteit, diversiteit in lichamen en diversiteit in seksuele ontwikkeling.
De respondenten vinden bestaande lessen vaak te negatief. Er moet daarom meer aandacht zijn voor plezier. Tegelijkertijd vinden ze ook consent, grenzen, weerbaarheid en seksueel geweld relevante onderwerpen. Waar ligt de grens tussen seks en verkrachting, bijvoorbeeld. De leerlingen vinden het bovendien raar dat er geen aandacht is voor sexting en het bijstellen van onrealistische ideeën over seks na het kijken van porno. De verlanglijst wordt afgemaakt met het doorbreken van de dubbele moraal (het bekende ‘jongens zijn stoer, meisjes zijn een hoer’) en verzoek om informatie en tips over relaties.
In het rapport wordt ook aangegeven hoe de leerlingen seksuele vorming willen krijgen. Dat is zowel klassikaal als in groepjes, gemengd én seksegescheiden, en vooral met afwisselende methoden. Het moet praktisch, veilig, met filmpjes en spelletjes, zowel serieus als met humor, doorlopend in het curriculum maar ook in speciaal daarvoor bedoelde vakken. De eigen docent is vertrouwd maar – en deze moet je nu zien aankomen – iemand van buiten wordt ook gewaardeerd.
Kortom: deze jongeren willen alles op alle manieren. De uitgebreidheid van de inventarisatie is inherent aan de gekozen methode, maar frustreert ook. Volwassenen zien in de school vaak de plek waar allerlei opvoeding moet plaatsvinden: denk aan oproepen om mediawijsheid op te nemen in het curriculum. Ook vinden zij dat er meer aandacht moet zijn voor rekenen, taal, geschiedenis, sport, ICT-vaardigheden en welk vak dan maar ook. Dat gaat natuurlijk niet.
Het doet denken aan het filmpje van Roel Maalderink dat rond Prinsjesdag viraal ging. Hij vroeg voorbijgangers of ze vonden dat er extra geld moest naar het onderwijs, de gezondheidszorg, de dierenpolitie, kaasboeren en de terugkeer van Waku Waku op tv. Allemaal ja. Als respondenten zich niet geconfronteerd zien met beperkte middelen, kan het niet op.
Het was daarom beter geweest als de onderzoekers door hadden gevraagd naar prioriteiten. Wat moet je echt op school leren, omdat het elders niet kan? Ondanks de lengte van de wensenlijst van de ondervraagde leerlingen ontbrak daar namelijk een belangrijk punt: waar leer ik door? Seksuele vorming op school legt het fundament voor je sekskunde, maar het wordt pas echt leuk als je verder gaat bouwen.
Linda Duits is een weggelopen wetenschapper, gespecialiseerd in populaire cultuur; in het bijzonder op het gebied van gender en seksualiteit.
