Op z'n Duits | Bezuinigen door thuiswerken te belonen
Denkend aan een campus, zie ik Amerikaanse colleges. Ik heb die eindeloos aanschouwd want ik kijk heel veel films en series. Nooit zag ik er een in het echt, tot ik op het Utrechtse University College les moest geven. Een heuse campus, met een hek eromheen, grasveldjes en oude gebouwen. De Engelse term waardig. Zulke idylle duurt nooit lang. Het UCU betrok dit voormalig legerterrein bij haar start in 1998, maar de UU verkoopt het nu. Haar nieuwe huisvestingsplan is een afstotingsplan.
Net als studenten zijn medewerkers voor universiteiten een vervelende kostenpost. Je moet ze niet alleen loon betalen, ze verwachten ook nog eens dat ze gehuisvest worden. Liefst in een eigen kamer. De UU heeft daar geen zin meer in. ‘De universiteit wil de huisvestingslasten beperken tot maximaal 15 procent van de omzet,’ schrijft UU-heraut DUB. Dat is klare corporate taal!
De universiteit gaat daarom een derde van de huidige vierkante meters afstoten, waaronder dus het Kromhoutterrein waar de UCU zo statig zetelt. Het gaat verder vooral om kantoorruimte: ‘Medewerkers zullen moeten gaan wennen aan een nieuwe inrichting van hun werkomgeving waarin ze mogelijk geen eigen kamer of bureau meer hebben’. Dat zal hier aan de UvA bekend in de oren klinken. Bij de verhuizing van de FMG moesten veel collega’s over naar ‘flex’. Een boekenkast mochten ze thuis optuigen, want in de kantoortuin restte slechts een kluisje.
De kantoortuin is kut. Dat voel je als je er in eentje staat, maar het is ook de conclusie van onderzoekers. Bewoners van de kantoortuin hebben last van herrie en gebrek aan privacy. Ze zijn snel afgeleid en gaan dan van taak wisselen, wat stress veroorzaakt. Kleine afgesloten hokjes zijn daarom beter voor werknemers dan bij elkaar op een kluitje zitten.
De kantoortuin blijkt een gevalletje goedkoop is duurkoop: het lijkt alsof je kosten bespaart, maar omdat je werknemers niet goed presteren verlies je geld. Dat zit vooral in ziektekosten. Nu is het zo dat je aan de universiteit eigenlijk niet ziek kan zijn, omdat je dat je studenten niet wilt en je collega’s niet kunt aandoen. Maar dat geldt alleen voor griepjes en andere kortstondige kwalen. Als we ons ziek melden, is het vaak langdurig. Het onderwijs zit met een verzuim van 5,1 procent in de top 5 van meest zieke sectoren.
Je zou denken dat de universiteit een verstandig instituut is, dat geïnformeerd beslissingen neemt. Zo’n verstandige universiteit zou haar toch al doorgestreste personeel niet verder pushen. Maar de corporate universiteit is er niet voor haar studenten en medewerkers. Zodra een bestuurder zich koning waant, wil hij een paleis. En dus is het geen verrassing dat de UU naast afstoting inzet op nieuwbouw: ruim een miljard moet er geïnvesteerd gaan worden. Dat wordt uiteraard verkocht als een efficiëntie- en verduurzamingsslag.
De kosten die een universiteit raamt per werkplek zijn nergens te vinden. Het is wel bekend hoeveel overhead je moet rekenen voor bijvoorbeeld de kosten van een promovendus, maar daarin is huisvesting niet uitgesplitst. Het genoemde bedrag in de tekst is gebaseerd op de interne huurprijs van de UvA voor 2019 (€227,22 per m2, p. 70) en de kosten van faciliteiten en schoonmaak (€51,81 per m2, tabel 57) maal 7m2 (de minimumvereiste van de arbo voor een werkplek met beeldscherm, ruimte om te lezen en één ladekast), plus de kosten die ICT rekent voor een standaard werkplek met desktop (vast bedrag van €831,92, tabel 56), tezamen €2.785,13.
Ook dat riedeltje klinkt voor UvA’ers bekend. Het was onderdeel van de spin waarmee de verhuizingen zijn uitgelegd: jullie kunnen niet in de Binnenstad blijven – te duur en te oud en te tochtig. De nieuwbouw op het Roeterseiland heeft de beloofde gouden bergen nooit gebracht. Deze week waren er weer eens constructiefouten in het nieuws. Daardoor kunnen de ramen niet meer open, wat – je raadt het reeds – slecht is voor de gezondheid.
Er zit maar één ding op: blijf thuis. Informeel moedigt de UvA haar personeel daar al een tijdje toe aan. Draai er niet langer omheen, beloon thuiswerken. Wie afziet van een werkplek, krijgt €1.400 extra onderzoeksbudget. Dat is de helft van de pakweg €2.800 die universiteiten kwijt zijn aan een werkplek. Medewerkers blijven gezond, de universiteit bezuinigt zonder te korten op onderwijs en investeert juist extra in onderzoek. Het is win-win-win. En wie het gevoel van een campus mist, zet gewoon de tv aan.
Linda Duits is een weggelopen wetenschapper, gespecialiseerd in populaire cultuur; in het bijzonder op het gebied van gender en seksualiteit.
