‘De Zaak-B. toont aan dat de cultuur en structuur aan de UvA moeten veranderen’
De UvA moet haar woorden waarmaken en machtsmisbruik daadwerkelijk gaan aanpakken, vindt student Geertje Hulzebos. ‘Reputatiemanagement lijkt te prevaleren boven de veiligheid van de academische gemeenschap.’
Machtsmisbruik is hartstikke fout, daar bestaat geen twijfel over. Waar het aan ontbreekt is een zero tolerance-beleid wanneer het plaatsvindt. Deze week rapporteerde NRC dat machtsmisbruik ook op de UvA een groot en structureel probleem is: rechtenprofessor B. heeft jarenlang vrouwen verbaal en fysiek aangerand. Ze werden bij het kruis gepakt en kregen eigenhandig gemaakte porno toegestuurd. B. praatte hen een minderwaardigheidscomplex aan om zo zijn machtsimperium uit te breiden. Ook bij studenten hield B. zich niet in, hij lokt ze het bed in met de belofte van hoge cijfers: ‘een nacht voor een acht’. Het exhibitionistische gedrag van B. was overal bekend en desalniettemin werd hij hoogleraar. Nog meer slachtoffers waren het gevolg.
Klachtenprocedures falen
Deze onthullingen zijn dermate heftig dat mensen misschien geneigd zijn het als geval apart te beschouwen. Het lage aantal klachten wordt gebruikt als bevestiging van dat idee. Maar zijn weinig klachten niet juist een symptoom van onveiligheid? Zo is bekend dat de angst voor repercussies vaak zo groot is dat men geen klacht durft in te dienen. Sommige vrouwen die te maken hebben gehad met B. namen liever ontslag. Daarnaast heeft de klachtenprocedure meerdere keren gefaald. In de zeldzame gevallen dat het wel tot een officiële klacht kwam werd het afgewimpeld door hen die in de positie stonden er een einde aan te maken, zoals een leidinggevende, bedrijfsarts en P&O. Iedereen wist het, maar niemand deed wat.
Het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren liet zien dat hiërarchische machtsstructuren dit soort wanpraktijken in de hand werken. De zwijgcultuur daarbovenop stelde B. in staat om jarenlang zijn goddelijke gang te gaan en nog steeds is zijn naam onbesmet. De UvA houdt B. een hand boven het hoofd kiest daarmee schaamteloos partij voor de schurk. Zo is er eind 2018 een onopvallend bericht op de UvA-site verschenen waarin B.’s ontslag inhoudsloos afgedaan wordt als grensoverschrijdend. Details worden niet gegeven waardoor hij opnieuw vrijuit gaat. Reputatiemanagement lijkt te prevaleren boven de veiligheid van de academische gemeenschap
Machtsmisbruik zit ingebakken
Hoogleraar Josef Früchtl beargumenteert in NRC dat het machtsmisbruik ingebakken zit in het systeem: het wordt mogelijk gemaakt door competitie en het autoritair ingerichte instituut dat de UvA is. Zolang dat niet verandert zal seksuele intimidatie aan de orde van de dag zijn voor velen van ons. RethinkRethink vergadert vanmiddag om 17.00 uur in het Bushuis over deze zaak. eist een cultuurverandering en een onafhankelijk persoon die zich naar de academische gemeenschap verantwoordt.
Stellen dat machtsmisbruik niet getolereerd wordt is nonsens. De vrouwen die B. gekend hebben – en waarschijnlijk nog heel veel meer – weten beter. Hun verhalen krijgen met deze aan-ons-heeft-het-niet-gelegen-retoriek opnieuw geen bestaansrecht en erkenning. Het College van Bestuur is verantwoordelijk maar houdt zich net als de bedrijfsarts, P&O en leidinggevenden van de domme. Daarom moeten we de macht niet bij enkelen, maar bij ons allemaal neerleggen. Zwijgcultuur, competitie en autoritaire structuren moeten plaatsmaken voor openheid, solidariteit en gelijkwaardigheid. Dit bewerkstelligen is een kwestie van willen, niet van kunnen.
Geertje Hulzebos studeert onderwijswetenschappen en was voorzitter van de Faculteitsraad Maatschappij- & Gedragswetenschappen en van de Landelijke Studentenvakbond. Ze is betrokken bij Humanities Rally en WOinActie.
