‘Den Haag moet voelen dat dit wanbeleid niet langer kan’
Sebald van der Waal, student filosofie en politicologie, is woest over de aangekondigde extra bezuinigingen op het hoger onderwijs. ‘Telkens knikt de minister begripvol, maar bezuinigt ze vervolgens toch nog een beetje.’
Op Prinsjesdag was het weer zover: de koning herhaalde het roemruchte mantra van Rutte III: ‘Meer mensen moeten concreet merken dat het goed gaat.’ Het is een vreemde mythe waar elk rechts kabinet de burger graag mee om de oren slaat: je merkt het misschien nog niet, maar eigenlijk gaat het beter. Maar als men het nog niet voelt, voor wie gaat ‘het’ dan precies beter? Met de buitenlandse aandeelhouders lijkt het in ieder geval stukken beter te gaan, want zij hoeven geen dividendbelasting meer te betalen. Gelukkig draagt het kabinet daar alle zorg voor.
Klap in het gezicht
En voor het hoger onderwijs? Ach, dat kon het wel met nóg minder doen. In de Miljoenennota blijkt dat nog eens 19 miljoen euro aan bezuinigingen het hoger onderwijs zal treffen. De 19 miljoen komt bovenop de 183 miljoen bezuinigingen waar al het hele jaar luid tegen geprotesteerd wordt door studenten en docenten. De bezuinigingsmaatregel staat in een decennialange traditie van bezuinigingen (sinds 2000 is er bijvoorbeeld al een kwart van de rijksbijdrage per student wegbezuinigd), die ten koste gaat van de vrijheid en kwaliteit van het hoger onderwijs. Uiteindelijk voelen studenten en docenten dus niet dat het ‘beter’ gaat, maar krijgen ze met deze nieuwe bezuiniging, ondanks jaren van protest, nóg een ‘klap in het gezicht’. Daar was zelfs Pieter Duisenberg het mee eens.
Dit terwijl het voor een democratische rechtsstaat van fundamenteel belang is dat studenten er in alle vrijheid moeten kunnen leren denken over de wereld en de uitdagingen van de toekomst. De diepgaande problemen van onze tijd gaan namelijk veel verder dan de rijke buitenlandse beleggers die wat belasting over hun winst moeten betalen. Die problemen zijn de gigantische wereldwijde ongelijkheid, het begin van de desastreuze gevolgen van klimaatverandering en de toenemende instabiliteit in het internationale statensysteem.
Geen redelijke bijdrage meer
Om die problemen het hoofd te kunnen bieden hebben we jonge, vrije geesten nodig die kritisch en creatief in onze maatschappij staan, niet studenten met burn-outs die tot over hun oren in de studieschuld zitten en wier keuzeruimte is afgepakt omdat het niet snel genoeg geld in het laatje bracht. Daarvoor zijn docenten nodig die niet ten onder hoeven te gaan aan een ondraaglijke werkdruk. Ook is er een divers studieaanbod vereist, en geen oppervlakkige eenheidsworst van op één hoop geworpen studies. Zoveel geld hoeft dat niet te kosten, maar zonder redelijke bijdrage van de overheid kan de academische vrijheid van wetenschappers en studenten niet worden gegarandeerd.
Al decennialang staat het hoger onderwijs onder druk en de tik die de academische gemeenschap op Prinsjesdag weer kreeg toont de volledige onverschilligheid van dit kabinet en van deze D66-minister jegens het hoger onderwijs. Het is alsof we niet al jaren duidelijk maken dat de academische vrijheid in het geding is vanwege deze bestuurlijke bezuinigingsobsessie. Telkens knikt de minister begripvol, maar bezuinigt ze vervolgens toch nog een beetje. Gewoon, omdat het makkelijker was om toch wel te bezuinigen. De rechtse, blinde bezuinigingsmentaliteit die de Nederlandse publieke sector al jaren uitknijpt is daarmee een keiharde belediging voor iedereen die gelooft in de waarde van vrij, divers, kritisch en diepgaand onderwijs.
De regering heeft het mis: het probleem is niet dat ‘wij’ moeten gaan voelen dat het beter gaat, maar dat ‘zij’ moeten gaan voelen dat dit bezuinigingsbeleid niet langer kan. Het wordt tijd dat wij, studenten en docenten, ervoor zorgen dat de regenten in Den Haag zullen voelen dat het niet beter gaat, maar elk jaar weer een stuk slechter. Het wordt tijd dat we gezamenlijk in protest komen tegen onze regering en dat dit protest verder gaat dan soms een boze tweet over het beleid.
Protest
De protestweek van 24 september is hiertoe een krachtig begin. Bevlogen en betrokken docenten zullen, in plaats van reguliere lessen in de collegezalen, naar buiten gaan om kritische protestcolleges te geven in de open lucht. Ook studentenbewegingen Humanities Rally, University of Color, New University! en Asva zullen er alles aan doen om van zich te laten horen door middel van een strak georganiseerd dubbelprotest: eerst met een inspirerende en informatieve avond met lezingen en workshops op maandag 24 september tijdens hun vierde Night of Protest (deze keer onder de naam Yet Another Night of Protest), gevolgd door een massale March for Education (2.0) op de vrijdag erna.
Hoe meer studenten en docenten deze week actief hun stem laten horen en meedoen met de protestacties, hoe eerder de bestuurders in Den Haag zullen gaan voelen dat het pas ‘beter gaat’ als zij hun wanbeleid volledig omdraaien en als ze, in plaats van te bezuinigen, eindelijk eens beginnen te investeren in de maatschappelijke denkkracht van toekomstige generaties.
Sebald van der Waal is student politicologie en filosofie aan de UvA en betrokken bij Humanities Rally.
