Le Plat Pays | Een gebuisd diploma
In een vorige tijding heb ik uitgeweid over het behalen van mijn masterdiploma. Amper een maand later blijkt mijn bul in opspraak geraakt. Sterker nog: mijn diploma is gebuisd.
Afgelopen week bracht De Standaard het nieuws naar buiten: de rechtenopleiding aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB) is niet geslaagd voor zijn opleidingsvisitatie. In tegenstelling tot collega-richtingen aan de andere vier uniefs in Gent, Antwerpen, Leuven en Hasselt, waar de rechtenopleidingen wel met vlag en wimpel de academische baret mogen passen.
Daar houdt de smakelijke saga nog niet op. Mijn voormalige alma mater pikte het oordeel van de Vlaamse Universiteiten en Hogescholenraad (Vluhr) immers niet. Het toog naar de Raad van State om de publicatie van het kwalijke rapport te verhinderen. En zie: de rechter geeft de VUB voorlopig gelijk. En niet een beetje gelijk: wordt de VUB verplicht om het kwalijke rapport te openbaren, dan heeft het recht op een dwangsom van 250.000 euro per dag.
In de onderwijswereld, waar de gang van zaken met fluisterstem in de wandelgangen onderhandeld en bedisseld wordt, is dit het equivalent van de mafioso die op een pokeravond zijn speelmakkers met wapenvertoon onttroont van hun kostbaarste bezittingen.
We zijn er echter nog niet. Ergens onderweg heeft de VUB ook nog eens gedreigd om een wettelijke tekortkoming in een besluit van de Vlaamse Regering aan de kaak te stellen. Zo zou, volgens de VUB, het hele visitatiesysteem op losse schroeven komen te staan.
In de onderwijswereld is dit het equivalent van bovenvermelde mafioso, maar dan naakt en met zijn ballen rustend op de pokertafel.
Voorlopig is de de hele affaire nog omzoomd met een heerlijke vingerlikkende dosis mysterie. De negatieve evaluatie schijnt te wijten aan een onvoldoende op de pijler Toetsbeleid. Uittredend rector Paul De Knop heeft het in de krant De Morgen over ‘formele procedures, bijvoorbeeld hoe je de evaluaties aanpakt en het studierendement in het oog houdt’, maar nergens wordt gewag gemaakt van concrete pijnpunten. Evenmin is duidelijk wat nu precies die onregelmatigheid in de wetgeving is. Minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V) erkent alleszins dat er wel degelijk een probleem is, maar denkt niet dat het visitatiesysteem met imploderen bedreigd zou zijn.
Bovendien hult de universitaire buitenwereld zich in geërgerde stilte. Kranten noteren ‘onvrede aan de andere universiteiten’, maar geen van hen wilde een inhoudelijke reactie kwijt, buiten een – u raadt het al – anonieme decaan die vindt dat toetsbeleid een belangrijk fundament is dat je niet zomaar kan wegwuiven. Waarvan akte. Intussen heeft de Vluhr al impliciet het gelijk van de VUB toegegeven door een speciaal samengestelde buitenlandse commissie de visitatie te laten overdoen, een commissie onafhankelijk van de Vluhr, nota bene.
Nu zal het u misschien niet verbazen – ik blijf immers VUB-alumnus – maar ik hou wel van die astrante houding van de Brusselse universiteit. Daar speelt natuurlijk in mee dat het uitgerekend de rechtenopleiding is die in beroep zijn gelijk haalt. Vergelijk het met de ICT-opleiding die de database van de erkenningscommissie hackt en zo toch een onvoldoende kan ombuigen in felicaties van de jury. Impliciet bewijst de opleiding dan toch dat het doet wat het moet doen. Onwegwuifbaar toetsbeleid ten spijt.
Meer nog waardeer ik een handeling die vandaag wel vaker met een zeker dédain wordt aangekeken: het uitputten van alle mogelijke rechtsmiddelen om een als onrechtvaardig ervaren onregelmatigheid te bestrijden. En altijd komt het aan afgunst grenzende dédain voort uit het bestaan van een meerderheid die wel ‘gewoon’ in orde is.
Ga maar na: in de publieke opinie schemert al te vaak door dat studenten die examenresultaten betwisten een nadelige evolutie is. Het kost de universiteiten geld en planlast en bovendien loert de ouderlijke dooddoener van het gezag om de hoek: jij bent student, hij of zij is de wijze prof die het beter weet. In de publieke opinie wordt zo’n student dan algauw een baasje dat niet tegen zijn verlies kan en daarom maar gaat procederen. Tenslotte: al die andere geslaagde studenten hadden geen procedure nodig om hun diploma te halen.
De reactie van de o zo dappere anonieme decaan zegt eigenlijk alles: de VUB heeft zich maar neer te leggen bij het negatieve oordeel. Waarom? Daarom. Zelfs een vijfjarige kleuter slikt dat argument niet, laat staan de rechtsstaat.
Ruben Claesen is de Vlaanderen-blogger van Folia. Hij schrijft over overeenkomsten en verschillen tussen hoger onderwijs en wetenschap in Nederland en Vlaanderen en wat we van elkaar kunnen leren.
