.jpg)
Heeft meedoen aan Dry January zin? ‘Het is een kwestie van alternatief gedrag oefenen’
Ieder jaar, wanneer de feestdagen erop zitten, doen er weer een hoop mensen mee aan Dry January. Een maand zonder alcohol zou verschillende gezondheidsvoordelen met zich meebrengen en een moment zijn om de relatie met alcohol eens goed onder de loep te nemen. Bestaan deze voordelen echt, of is Dry January vooral een hype?
.jpg)
Zo’n tien jaar geleden waaide Dry January over vanuit het Verenigd Koninkrijk, en in de jaren die volgden won het initatief behoorlijk aan terrein. Volgens de GGD last tegenwoordig zelfs een kwart van de Nederlanders in januari een alcoholpauze in. We kunnen er dus niet meer omheen, Dry January is inmiddels een stevig ingeburgerde trend geworden. Maar hoeveel zin heeft een maand geheelonthouding nu echt? Folia vroeg het aan UvA-hoogleraar ontwikkelingspsychopathologie Reinout Wiers.
Zijn er voordelen aan het meedoen met Dry January, of is het vooral een hype?
‘Er zijn zeker voordelen, onderzoek wijst uit dat er tot een half jaar na deelname een effect is op de hoeveelheid alcohol die iemand drinkt. Het gaat er daarbij vooral om dat mensen hun gewoontegedrag doorbreken en de ervaring opdoen hoe het is om niet te drinken in een situatie waarin ze dat normaal gesproken wel zouden doen.’
‘Het ligt er wel aan hoeveel iemand daarvoor dronk. Maar de meeste mensen die voor het meedoen aan Dry January meer dronken dan de voorgeschreven hoeveelheid – maximaal één glas per dag, en niet iedere dag – zullen de effecten al snel gaan merken. Voor studenten, die regelmatig binge drinken – voor mannen is dat vijf glazen of meer in korte tijd, voor vrouwen vier of meer – geldt dat dus ook.’
Welke effecten zullen zij opmerken?
‘De korte termijn effecten van alcohol zijn bijvoorbeeld een slechtere nachtrust en verminderde energie, daarnaast zijn er vergrote kansen op risico’s zoals te maken krijgen met ongelukken of uitgaansgeweld, maar de kans dat je daar in een maand iets van merkt is natuurlijk klein. Mensen die met regelmaat veel drinken zullen waarschijnlijk wel de afname van negatieve effecten op stemming en energie al na enkele weken gaan merken. Wanneer zij ’s ochtends met meer energie wakker worden kan dat een belangrijke rol spelen in de bewustwording, en een motivatie zijn om ook na januari wat vaker niet te drinken.’
‘Het is ook een kwestie van alternatief gedrag oefenen. Na een tenniswedstrijd zou je bijvoorbeeld een biertje kunnen drinken, maar wanneer je na een maand alcoholvrij bier of water bestellen merkt dat je je de dag erna actief voelt neem je die prettige ervaring ook na januari mee.’
Is een maand dan voldoende tijd om dat soort patronen te doorbreken?
‘Ja, een maand kan lang genoeg zijn. Er zijn zelfs mensen die er zo goed op reageren dat ze tot hun eigen verbazing besluiten om dan maar helemaal te stoppen met drinken. Maar dat verschilt natuurlijk van mens tot mens en is afhankelijk van hoeveel je daarvoor dronk. Toch gaan veel mensen al na een paar weken wat merken van de effecten, dat kan dus genoeg zijn om alternatief gedrag aan te leren.’
Ook als je in februari gewoon weer begint met drinken heeft het dus zin om mee te doen aan Dry January?
‘Ja, de effecten blijven aanhouden. Stel dat je voorheen vijfentwintig glazen per maand dronk, dan zou je een half jaar na deelname aan Dry January misschien “nog maar” tweeëntwintig glazen per maand drinken. Mensen kiezen dus veel later nog steeds vaker voor de non-alcoholische optie. Wanneer mensen jaarlijks meedoen zien we datzelfde effect vaker terugkomen. Het is een sociaal geaccepteerde uitprobeerperiode.’
Zouden studenten, een groep waarbinnen veel gedronken wordt, er goed aan doen om allemaal mee te doen aan Dry January?
‘Alcohol is een gif voor het lichaam en wordt met meer dan tien vormen van kanker geassocieerd. Daarbij is het dus minder een verband met één specifieke vorm van kanker zoals longkanker bij roken, maar is alcohol meer als een schot hagel, waarbij het in minder sterke mate, maar wel aantoonbaar, gerelateerd is aan veel vormen van kanker. Denk aan ingewanden, mond of bijvoorbeeld aan borstkanker bij vrouwen. Veel studenten hebben het idee dat drinken, roken en ander middelengebruik iets is voor de studententijd en dat ze daarna wel minderen of stoppen. Dat is ook vaak het geval, maar er kan wel degelijk al schade ontstaan zijn, en een deel van de studenten lukt het niet goed om na de studie te minderen of te stoppen.’
‘Wanneer je als groep aan Dry January meedoet kan dat stimulerend werken. Het is goed om er ook leuke alternatieven aan te koppelen, door bijvoorbeeld toe te werken naar een sportprestatie of een avondje met alcoholvrije cocktails te organiseren.’
Wordt er door initiatieven als Dry January tegenwoordig anders naar alcohol gekeken door studenten?
‘Niet drinken wordt zeker meer geaccepteerd in de maatschappij als geheel, maar of dit ook bij studenten het geval is, weet ik niet. Zeker onder volwassenen voorbij de studentenleeftijd is het veel normaler om geen alcohol te drinken op gelegenheden waarbij je dat traditioneel wel zou doen. Net als geen vlees eten is dat de laatste jaren sterker geaccepteerd.’
‘Er doen ieder jaar tienduizenden mensen mee met Dry January, voor een deel zijn dat jaarlijks nieuwe deelnemers. Uiteindelijk is dat best een aardig percentage van de samenleving dat hier enige ervaring mee heeft. Zelf merk ik het ook. Vroeger was het enige excuus om niet te drinken na een avond tenniscompetitie dat je de BOB was, nu is dat niet meer zo. Mensen vragen er niet meer naar, en maken er geen opmerkingen over als je niet drinkt.’
