Vak over hormonen en brein: deze twee studenten wonnen Create a Course Challenge 2024
Sex, Stigma and Steroids: Debugging the Hormonal Code of Mind and Behavior is de winnende cursus van de Create a Course Challenge 2024. Vanaf volgend academisch jaar kunnen studenten van alle faculteiten zich inschrijven voor het vak over hormonen, stigma’s en het brein.
‘You practice what you preach!’ zei de jury vorige week bij de prijsuitreiking van de Create a Course Challenge 2024 over de winnende cursus Sex, Stigma and Steroids: Debugging the Hormonal Code of Mind and Behavior. De cursus is bedacht door Emilia Bienek, student psychologie, en Sissi Chen, student geneeskunde en biomedische wetenschappen. De twee ontmoetten elkaar vorig jaar bij een minor neurobiologie. Daar kwamen ze tot de conclusie dat veel neurowetenschappelijk onderzoek gebaseerd is op experimenten met mannelijke ratten, wat duidt op een genderkloof, en dat dit uiteindelijk doorwerkt naar de beschikbare medicatie voor mensen. Dat moest veranderen, vonden de studenten, waarna ze een vakidee ontwikkelden en instuurden voor de challenge.
Sex, Stigma and Steroids: Debugging the Hormonal Code of Mind and Behavior – waar gaat de cursus over?
Chen: ‘De cursus gaat over de wereld van hormonen die invloed hebben op je gedrag en mentale gezondheid: de psycho-neuro-endocrinologie. Dat koppelen we aan maatschappelijke vooroordelen. Onderwerpen zoals het gebruik van anabole steroïden om er gespierder uit te zien, de invloed van hormonale anticonceptie op algeheel welzijn, of de werking van ADHD-medicatie op het brein komen aan bod. Daarnaast verdiepen we ons in het onderzoek achter de hormonen die hierbij betrokken zijn en hun schommelingen, het effect op ons concentratievermogen en de verslavingsrisico’s van medicatie. Ook stigma’s rondom lichaamsafwijkingen of postnatale depressie komen aan bod. Dat zijn allemaal hormoongerelateerde stoornissen. Bovendien staan discussies en debatten in de cursus centraal om maatschappelijke attitudes ten opzichte van hormonen en mentale gezondheid te verkennen.’
Bienek: ‘Op dit moment werken we onze shortlist van gastdocenten af. We hopen gerenommeerde wetenschappers zoals Diederik Laurens Smit, Anne Marije Kaag en Sasha Cook bij de cursus te betrekken. Smit is endocrinoloog en doet onderzoek naar de hormonale invloeden op mannen, Kaag heeft de genderkloof in verslavingsonderzoek bestudeerd, en Cook heeft onderzoek gedaan naar de rol van stereotypering en stigmatisering van chronische aandoeningen en menstruatie. Zij zouden hele waardevolle inzichten kunnen geven aan de studenten. Uiteindelijk is het doel om een zeer interdisciplinair vak neer te zetten met docenten afkomstig van alle faculteiten van de UvA.’
Hoe zijn jullie op het idee gekomen? Waarom moest dit vak er komen?
Chen: ‘Het idee kwam deels vanuit frustratie. Binnen geneeskunde leer je bijvoorbeeld wel hoe ziektes zich ontwikkelen bij vrouwen en mannen, maar er is weinig aandacht voor verschillende behandelmethodes die in lijn zijn met hun verschillende hormonale huishouding. Vooral in onderzoek worden vrouwen vaak uitgesloten vanwege de complexiteit van de menstruatiecyclus. Dat beperkt onze kennis enorm.’
Bienek: ‘Ook in de psychologie zie je dat hormonale processen in verhouding tot behandelmethoden onderbelicht blijven. Op sociale mediaplatforms zoals Reddit is veel informatie te vinden over de invloed van medicatie op concentratie en gedrag, waarover de wetenschap nog geen eenduidige antwoorden of conclusies heeft. En dat terwijl we de medicatie wel gewoon gebruiken. Dat is een beetje gek, niet? We missen nog zoveel wetenschappelijke kennis. Dit vak is een poging om die gaten te dichten.’
Een van de criteria is dat het vak vernieuwend moet zijn. Hoe zit dat bij Sex, Stigma and Steroids?
Bienek: ‘Onze cursus combineert disciplines op verschillende manieren. Studenten leren niet alleen de biologie achter hormonen, maar ook hoe die kennis vertaald kan worden naar maatschappelijke vraagstukken zoals discriminatie, werkdruk en stigma’s rondom mentale gezondheid. Zo organiseren we panelgesprekken met studenten en experts om gezamenlijk de onderwerpen te bespreken en tot oplossingen te komen.’
Chen: ‘Daarnaast gebruiken we vernieuwende werkvormen. Naast traditionele colleges en werkgroepen ontwikkelen we een simulatiespel. Daarin leren we studenten spelenderwijs over hormonen en hun werking op het brein. Het gaat niet alleen om kennis, maar ook om het begrijpen van onderliggende lichaamsprocessen. Hoe het spel er precies uit komt te zien, is nog niet uitgekristalliseerd.’
Bienek: ‘Aan het einde van de cursus dagen we studenten uit met een debat. Ze moeten maatschappelijke problemen binnen dit vakgebied analyseren en leren standpunten verdedigen. Het doel is niet alleen kennis vergaren, maar ook vaardigheden ontwikkelen zoals kritisch denken en argumenteren.’
Jullie zaten bij de vijf genomineerden. Waarom denk je dat er op jullie cursus gestemd is?
Chen: ‘Dat komt denk ik deels door onze ludieke marketingcampagne. We gebruikten Barbie-posters, veel roze, en speelden in op de Barbie-trend op sociale media. Het was catchy, het paste bij ons thema en het viel op.’
Bienek: ‘Onze vrienden kwamen naar de finale gekleed in het roze en brachten zelfs bloemen mee. Het werd een echte happening. Daarnaast boden wij ten opzichte van de andere genomineerden het enige bèta-georiënteerde vak. We denken dat veel studenten van de opleiding geneeskunde op ons gestemd hebben, mede door onze campagne op die faculteit.’
Waarom viel de jury uiteindelijk voor jullie cursus?
Bienek: ‘Ik denk dat de jury erg onder de indruk was van de hyper-interdisciplinariteit van het vak: docenten van verschillende faculteiten zullen benaderd worden om hun licht over de onderwerpen te schijnen tijdens de cursus. Daardoor is het vak voor iedereen toegankelijk, of je nu rechten, sociologie of biologie studeert, het maakt niet uit. Studenten van elke faculteit kunnen zich komend jaar inschrijven voor het vak. Voorkennis is niet nodig, alleen een goede dosis nieuwsgierigheid.’
Chen: ‘Edith Hooge – voorzitter van het College van Bestuur en jurylid – concludeerde: “You practice what you preach” en gaf aan dat ze heel graag een van de eerste colleges wil bijwonen. Twee uur na de uitreiking vorige week postte ze zelfs een foto met ons op LinkedIn. Vanuit alle kanten zit het enthousiasme voor dit vak dus wel goed. De komende tijd gaan wij het vak verder invullen om de verwachtingen waar te maken.’
