UB-boekentips | ‘De Bijlmer wordt vaak gezien als aftandse ghettowijk’
In het kader van het project Up for Grabs vraagt de Universiteitsbibliotheek (UB) boekentips aan mensen die verbonden zijn aan de UvA. Deze week: Anneke van der Werf (22), die Urban Governance studeert aan de Rotterdamse Erasmus Universiteit maar eerder een opleiding bij de PPLE aan de UvA volgde. Ze koos het boek Wees onzichtbaar van Murat Isik.
De studie bestuurskunde die Van der Werf volgt gaat specifiek over stedelijke vraagstukken. ‘Je leert bijvoorbeeld hoe je een plan uitvoert als bestuurder/beleidsmaker. Mijn grootste ambitie is om (beleids-)ambtenaar te worden. Ik wil bijvoorbeeld graag een baan als project- of omgevingsmanager bij een gemeente of een private onderneming. Het Universiteitskwartier dat nu gebouwd wordt op het Binnengasthuisterrein vind ik bijzonder interessant. Dat is een heel complex project en mijn scriptie gaat daar ook gedeeltelijk over.’
Voor Up for Grabs tipt iemand met een binding met de UvA een boek uit de UB. Het boek staat op een vitrine in de UB met daarin een mini-expositie die een relatie heeft met het boek en de geïnterviewde. Boeken kunnen direct worden geleend. Elke drie weken is er een nieuw boek Up For Grabs.
Van der Werf maakt deel uit van het team studentenhuisvesting van de Asva studentenvakbond. Wat moet er volgens haar gebeuren om het beleid zo om te buigen dat de almaar voortdurende woningnood onder studenten wordt opgelost? Van der Werf: ‘Het is moeilijk om het beleid te veranderen en wij kunnen ook geen huizen bouwen, maar we doen andere dingen. Zo hebben we een huurstaking georganiseerd nadat het dak van een studentencomplex was gewaaid tijdens een van de zware stormen. Ook hebben we geprotesteerd tegen het feit dat een plan voor de bouw van 2.500 studentenwoningen bij Kronenburg niet doorgaat vanwege de geluidshinder van Schiphol. Daarmee zou bijna een derde van het huidige tekort zijn opgelost.’
Van der Werf las het boek Wees onzichtbaar van Murat Isik toen ze net begon met studeren in 2018. ‘Dit boek was me aangeraden door mijn docente Nederlands op de middelbare school. Zij wist dat ik naar de Bijlmermeer ging verhuizen om te kunnen studeren aan de UvA. En dat was nogal een overgang. Ik kom van een boerderij in Friesland en woonde in een dorp met 250 inwoners. Alleen al in mijn flat in de Bijlmermeer wonen net zoveel mensen. Het boek waarin Isik zijn leven in Amsterdam Zuidoost beschrijft was mijn eerste kennismaking met de plek waar ik naar toe ben verhuisd en fungeerde als een soort gids.’
Verliefd op de Bijlmer
Van der Werf is in de vier jaar dat ze er woont verliefd geworden op de Bijlmer. ‘Zeker in coronatijden was het heel fijn in die groene omgeving. Ik heb toen veel gewandeld en herkende steeds weer nieuwe dingen die Isik beschrijft in zijn boek. Hij bracht tijdens zijn puberjaren veel tijd door aan de Gaasperplas. Wanneer ik daar ben denk ik meteen terug aan het boek. En het was heel grappig om langs zijn basisschool te fietsen in de H-buurt waar hij woonde.’
Van der Werf vervolgt: ‘Het boek heeft me heel goed geholpen om de wijk en zijn bewoners beter te begrijpen. De Bijlmer is weliswaar heel erg veranderd door de vernieuwing maar toch is veel uit het boek herkenbaar. Over die vernieuwing schrijft Isik trouwens ook. Hij is daar best kritisch over. De Bijlmer wordt vaak neergezet als een aftandse ghettowijk. Deels was dat in het verleden ook wel zo en hij beschrijft ook de drugshandel en het geweld. Maar het is ook een wijk waar veel mensen met plezier zijn opgegroeid. En Isik heeft gelijk wanneer hij stelt dat door de gentrificatie de sociale cohesie is gedaald. De oorspronkelijke bewoners kunnen er niet meer terecht. De wijk heeft ongetwijfeld een deel van zijn eigen ziel verloren die Isik zo mooi beschrijft. En ik moet eerlijk bekennen dat ik ook eerder naar een hippe koffietent ga dan naar Ome Anton waar je Surinaamse bloedworst kunt eten.’
Geschiedenisles en persoonlijk drama
Is deze dikke pil ook interessant voor jongeren? Het boek telt maar liefst zeshonderd pagina’s, wat vooral voor die doelgroep meestal niet echt een aanbeveling is. Van der Werf: ‘Ik vond het van de eerste tot de laatste pagina boeiend. Het is een soort geschiedenisles en aan de andere kant is het ook een persoonlijk drama. Hij beschrijft bijvoorbeeld hoe klein sommige van die woningen zijn en wat voor spanningen dat kan oproepen. En ik zie in de zomermaanden dan ook veel huisvaders de te kleine en te warme woningen ontvluchten en met elkaar op bankjes zitten bij garageboxen. Hangmannen dus in plaats van hangjongeren. Zonder dit boek had ik niet begrepen wat die mannen daar doen. Soms is het verhaal ook wel beklemmend wanneer het gaat over zijn tirannieke vader.’
Van der Werf denkt dat het boek ook voor mensen die niet in de Bijlmer wonen de moeite waard is. ‘Wonen is een heel groot thema onder studenten. En in het boek gaat het ook over opgroeien op een bepaalde plek; dat kan heel bepalend zijn voor de rest van je leven. Bovendien is het heel toegankelijk geschreven.’
