‘Studentenraadslid is niet echt een begeerde positie’

Nina Hol

Hol volgt deze week nauwgezet de studentenraadsverkiezingen die al begonnen met een flinke zeperd voor DVS-concurrent UvASociaal, dat de kieslijsten te laat inleverde, zichzelf daarmee buiten de verkiezingen plaatste en komend jaar vanaf de zijlijn de studentenpolitiek mag volgen in de hoop dat niemand bij de volgende verkiezingen UvASociaal is vergeten.

Erebaantje

‘Partijen hebben een week de tijd om de lijsten aan te leveren, dan moet je niet wachten tot het laatste moment,’ zegt Hol. Aan de andere kant snapt ze ook waarom zulke dingen misgaan. ‘Zowel in studentenraden als in studieverenigingen zijn het steeds dezelfde soort mensen die actief zijn en voor de raden geldt dat bij de meeste partijen één iemand is aangewezen die verantwoordelijk is voor het aanleveren van de kieslijsten. Als die op het laatste moment verhinderd is ben je zomaar te laat.’

Volgens Hol is het misschien ‘een intern partijprobleem’, ‘maar er zijn gewoon te weinig mensen die tijd en zin hebben om iets in de medezeggenschap te doen. Vergeet bovendien niet: de bestuursbeurzen gaan naar studenten die daadwerkelijk zitting hebben in het bestuur van de studentenraden. Dat geldt niet voor het partijbestuur, dat zijn erebaantjes waar geen geld tegenover staat, maar die wel veel tijd kosten.’

Mexico

Overigens lijkt het erop dat de internationals geïnteresseerder zijn in een plaats op een van de lijsten dan Nederlandse studenten. Bij partijen als Inter, 020 en New Democrats staan vrijwel alleen internationals op de lijst en ook bij traditionele partijen als UvASociaal staan inmiddels veel internationals op de lijst. Het is voor hen vaak een aantrekkelijke manier om betrokken te raken bij de UvA, maar ook om mede-internationals aan de UvA te binden.

Daar is overigens – mede door corona – ook een kink in de kabel gekomen: veel internationals gingen terug naar huis en volgden online onderwijs. Soms nog steeds, waardoor de verkiezingen niet op hun netvlies komen, zoals Elisa Terragno Bogliaccini, masterstudent International Development Studies. ‘Ik woon in Mexico en heb nog nooit gestemd bij studentenraadsverkiezingen. Ik ben er ook niet van op de hoogte en weet niet hoe het systeem werkt. Ik ben ook niet van plan om te gaan stemmen. Ik ben hier mijn scriptie aan het schrijven en ben verder niet betrokken bij de universiteit.’ Ze heeft geen idee dat de verkiezingen deze week plaatsvinden en campagnevoerende UvA-studenten die haar zouden kunnen overhalen te gaan stemmen komt ze in Mexico echt niet tegen.

Online

Tot en met komende vrijdag 23.59 uur kunnen studenten twee stemmen uitbrengen: één voor de zeven directe zetels in de centrale studentenraad en één voor de facultaire raad van de faculteit waaraan zij studeren. De hele week voeren partijen campagne om zo veel mogelijk mensen naar de stembus (lees: het elektronische stemhokje) te krijgen. Het heeft de afgelopen jaren niet veel opgeleverd en dat lag niet alleen aan corona. Ook daarvóór bedroeg de totale opkomst nooit veel meer dan rond de twintig procent, waarbij de opkomst voor de directe zetels in de centrale studentenraad meestal nog veel minder was. De laatste drie jaren was dat respectievelijk 11,2 procent (2021), 11,9 procent (2020) en 12,7 procent (2019).

(Lees verder onder de infographic)

Waar de percentages dit jaar op uit zullen draaien is nog niet bekend, maar sociologiestudent Aisling Kenny zal in ieder geval geen bijdrage leveren aan de opkomst. ‘Eerlijk gezegd ben ik niet van plan om te gaan stemmen. Het is waarschijnlijk wel belangrijk, hoor. Ik zou er misschien ook wel meer over moeten weten, maar ik heb gewoon geen grote problemen en geen uitgesproken opvattingen waardoor ik misschien zou moeten gaan stemmen. Ik ben gewoon tevreden over hoe dingen hier worden georganiseerd. Bovendien heb ik het eerste jaar helemaal online gevolgd, daardoor ben ik misschien ook wat minder betrokken geraakt. Het kost ook een hoop energie om betrokken te raken en te blijven. Het is gewoon gemakkelijker om niet bij de uni betrokken te zijn, vooral als het niet per se nodig is om met succes je diploma te halen.’

Inspraak

Dan is er natuurlijk altijd nog de inhoud van het studentenraadswerk. Het kan best heel leuk en interessant zijn voor je cv: vergaderen met UvA-bestuurders over gewichtige kwesties als begrotingen, miljoeneninvesteringen, instellingsplannen, zeggenschap over curricula en benoemingen van hoogleraren, decanen en andere hoge types. Maar hoeveel heb je nu écht te vertellen? En is het dan niet zonde van je tijd?

Studentenpartij Trots op FGw (TOF) had er afgelopen maanden helemaal tabak van en hief zichzelf op. In een verklaring schreef de partij dat medezeggenschap op de UvA een excuus is ‘om van bovenaf opgelegde beslissingen een zweem van democratische legitimiteit te kunnen geven’. Of dat helemaal klopt is de vraag: toen de voormalige decaan van de FGw Fred Weerman vorig jaar wilde worden herbenoemd lagen studenten zó dwars dat de herbenoeming niet door ging. Weerman ging weg, wellicht toch een succesje voor de studentenraad.

Zijn opvolger, Marieke de Goede, werd vervolgens benoemd, maar dat was volgens studenten dan weer voorgekookt. Ze hadden weliswaar adviesrecht gehad, maar wat heb je daaraan? Ze hadden slechts ‘45 minuten’ gehad om met haar ‘een draagvlakgesprek’ te voeren, schreven studenten Jelle Mars en Sara Kemper. Tof was niet de eerste en zal ook wel niet de laatste partij zijn die zichzelf opheft omdat men stuk loopt ‘in het systeem’: De Decentralen, Humanities Rally en de Anti-coronapartij gingen hen voor.

Gematigder TOF-ers kwamen vorige maand trouwens met een nieuwe partij met de naam Lijst TOF. De voortdurende wisseling van partijen – en dus het gebrek aan partijpolitieke continuïteit – zal vermoedelijk ook meespelen in de kwestie rond de opkomst en de omvang van studentenpartijen.

Universiteitsraad

Het lijkt niet eenvoudig om studenten in of buiten coronatijden te betrekken bij de studentenpolitiek. Ligt het misschien aan de organisatiestructuur van de UvA-medezeggenschap, waarbij studenten en medewerkers gescheiden opereren in aparte medezeggenschapsraden, de medewerkers in de ondernemingsraden, de studenten in de studentraden. Zou er niet beter een Universiteitsraad kunnen komen, waarin beide raden gezamenlijk optrekken? Eendracht maakt toch macht? ‘Nee, dat lijkt me echt geen goed plan,’ zegt Nina Hol.

‘Studentenraden en ondernemingsraden werken al geregeld samen in een zogenoemde gezamenlijke vergadering (gv), waarin dan gezamenlijk standpunten worden bepaald en besluiten worden genomen. Je merkt in zo’n gv dat je gemakkelijk focus verliest. Kwesties die voor studenten belangrijk zijn worden ondergesneeuwd door ondernemingsraadkwesties en andersom.’

Bovendien is in die gv ook de scheve machtsverhouding zichtbaar tussen studenten, die een mandaat van een jaar hebben en daarin veel moeten leren, en medewerkers die in de ondernemingsraad een mandaat van drie jaar hebben en veel meer ervaring hebben, vertelt Hol. ‘Te meer daar ze soms jaren in de ondernemingsraad blijven zitten, iets wat studenten zich niet kunnen permitteren. Medewerkers krijgen gewoon hun salaris doorbetaald, studenten moeten het met een vergoeding doen.’

Wat haar betreft moeten er hogere vergoedingen komen voor het raadswerk, moeten raadsleden meer verantwoordelijkheden krijgen, moeten de raden zichtbaarder zijn en meer naar buiten communiceren wie ze zijn en wat ze doen. ‘Het moet voelen als een echte en belangrijke baan. Dan komt ook de concurrentie op gang, wordt het eervol om op een lijst te staan en gaat de opkomst ook wel weer omhoog. Maar goed, ik ben toch blij dat ik nu geen lijsttrekker ben, want gemakkelijk is het niet.’

Met medewerking van Sasha Lambert.

Stemmen kan tot vrijdagavond 23.59 uur via deze link.