De sleepwet kwam er toch: ‘Ik zou willen zeggen dat ik verbaasd was, maar dat ben ik niet’
Het lijkt erop dat de Nederlandse inlichtingendiensten toch op grote schaal internetverkeer gaan onderscheppen, schrijft de Volkskrant vanochtend. Wij spreken erover met Joran van Apeldoorn, één van de vijf UvA’ers die het referendum over de sleepwet voor elkaar kreeg. ‘Dit zou gewoon geen optie moeten zijn.’
Het leek bijna een sprookje: vier studenten en een promovendus die opboksen tegen de machtige inlichtingendiensten en de sleepwet van tafel kregen. Na het artikel in de Volkskrant vanochtend blijkt eens te meer dat sprookjes niet bestaan, ziet ook Joran van Apeldoorn (29, postdoctoraal onderzoeker bij het Instituut voor Informatierecht).
Bespreek je dit nu meteen weer met de vier mensen met wie je de campagne voor het sleepwetreferendum voerde?
‘Ik moet zeggen dat ik pas van het artikel hoorde toen jij het naar me stuurde, maar daarna stuurden een paar andere mensen het ook nog door. Wij spreken elkaar nog weleens op feestjes, maar het is niet zo dat we een wekelijkse leesclub hebben over dit onderwerp.’
Vond je het verrassend dat de inlichtingendiensten het sleepnet gewoon hebben uitgerold?
‘Ik zou willen zeggen dat ik verbaasd was, maar dat was ik niet. Ik ben wel teleurgesteld. Een groot deel van de dingen waarvoor we toen hebben gewaarschuwd, gebeurt nu gewoon.’
Denk je dat de regering gewoon een paar jaar heeft gewacht en nu alsnog het originele plan erdoor probeert te drukken?
‘Ze hebben zelfs niet echt gewacht. Het kost gewoon tijd om de infrastructuur aan te leggen die je nodig hebt om zo’n groot sleepnet uit te rollen. Nu is die infrastructuur er, en gaat ze het ook gebruiken. Wat misschien voor de regering wel een voordeel is, is dat het referendum politiek gezien lang genoeg geleden is. Het onderwerp is misschien een beetje weggezakt.’
Het referendum haalde de opkomstdrempel, en het tegenkamp won. Wat zegt het dat de regering dat nu negeert?
‘Het was al problematisch geweest als er geen referendum was geweest. Zulke belangrijke grondrechten als het recht op privacy en het briefgeheim worden met voeten getreden. Dat zou gewoon geen optie moeten zijn.
Maar de regering negeert de uitkomst van het referendum eigenlijk vanaf het begin al. De sleepwet kwam er gewoon, zonder significante aanpassingen. En nu de alsnog toegevoegde toetsingscommissie te vaak “nee” zegt tegen de sleepnet-plannen van de inlichtingendiensten, wordt de invloed van die toetsingscommissie gewoon ingeperkt.’
Voel je je geroepen om een nieuwe protestactie te beginnen?
‘Er zijn denk ik actiegroepen die daarvoor veel beter toegerust zijn. Wij waren toen gewoon vier studenten en een promovendus die in hun vrije tijd een actie zijn begonnen, maar privacyorganisaties kunnen dat veel beter. Ik ben wel blij met de aandacht die dit onderwerp heeft gekregen naar aanleiding van de campagne: de media volgen het kritisch, de kritische houding van de toetsingscommissie is bewonderenswaardig. Ik hoop dat de politiek actie onderneemt.
Begrijp me niet verkeerd: het onderwerp gaat me aan het hart, en ik doe het graag, maar het zou geen verschil moeten maken of een informaticapromovendus en vier studenten een actie opzetten of niet.’
