Student Roza herstelt al elf maanden van corona: ‘Dacht eerst dat ik een kater had’
Student Roza Ybema is jong, gezond en actief, totdat ze het coronavirus krijgt. Ze dacht dat het wel zou meevallen, maar het pakt helaas anders uit. Roza wordt behoorlijk ziek en is al elf maanden aan het herstellen. ‘Als ik meer dan twee kilometer loop ben ik dagen daarna nog steeds benauwd.’
Hoe kreeg je het coronavirus?
‘Een paar dagen voordat Mark Rutte de “intelligente lockdown” aankondigde, begon ik te hoesten. Op 14 maart werd ik ziek wakker na een feestje, maar dat nam ik niet zo serieus. Ik dacht dat ik gewoon een kater had. In die tijd lachte iedereen nog een beetje om corona. Als je nu hoest of ziek wordt, ga je meteen een test doen, maar dit was toen anders. Mijn griepklachten hielden aan en daarom besloot ik wel naar de dokter te gaan. Die constateerde dat ik corona had. Ik heb nooit erge koorts gehad, maar voelde me vooral heel benauwd en heel moe. Als ik om tien uur ’s avonds op de bank zat, wist ik gewoon niet hoe ik van de bank naar bed toe moest komen. Het was echt een uitdaging. Ook was het heel eng om zo benauwd te zijn.’
Joost Wiersinga, hoogleraar inwendige geneeskunde aan de UvA, zegt dat er nog veel vragen zijn als het gaat over ‘lange covid’. ‘We weten dat covid-19 een ernstige systeemziekte is, waarvan verreweg de meeste mensen goed genezen. Maar in sommige gevallen wordt er bijvoorbeeld afwijkende schade aan de longen gemeten en is dat na een paar maanden nog steeds zichtbaar. Het is lastig te zeggen hoe snel mensen gemiddeld beter worden.
Als mensen in het ziekenhuis hebben gelegen worden ze meestal na één week ontslagen, maar het betekent niet dat ze ook beter zijn. Soms hebben ze thuis nog zuurstof nodig of kunnen de vermoeidheidsklachten lang aanhouden. We kunnen wel veel vergelijkingen vinden tussen covid en sepsis. Bij beide ziektes kan het maanden duren voordat je weer de oude bent. Wat we ook weten uit de sepsis-literatuur en terugzien bij covid is dat je kans hebt op cognitieve klachten, angstklachten of depressieve klachten.
De meest voorkomende klachten bij “lange covid” zijn moeheid, verminderde kracht van spieren, moeite met goed slapen en gevoelens van angst. Een kleine groep mensen heeft ook nog lange tijd last van benauwdheid. Daarnaast is het opmerkelijk dat er een verschil lijkt te zitten tussen mannen en vrouwen. Mannen hebben ernstiger covid en hogere kans op sterfte, terwijl uit een Chinees rapport bleek dat vermoeidheidsklachten vaker bij vrouwen voorkomen.’
Je hebt je verhaal gedeeld met de Groene Amsterdammer, waarom heb je dat gedaan?
‘Ik heb toch het gevoel dat corona door veel mensen wordt onderschat, vooral door jongeren. Daar wil ik niet mee zeggen dat jongeren onverantwoordelijk zijn, hoor. Er wordt vaak gezegd dat jongeren de ouderen moeten beschermen, maar ik denk juist dat we elkaar moeten beschermen. Wat ik wel erg jammer vind, is dat mijn artikel op Twitter nu wordt gebruikt als tegengeluid. Er wordt nu getweet in de trant van: “Het krijgen van covid is veel erger dan de mentale problemen van jongeren”. Daar ben ik het niet mee eens. Ik heb een moeilijk jaar gehad, maar anderen hebben het op een andere manier ook moeilijk gehad. Ik wil met mijn artikel gewoon aandacht geven aan jongeren die wel echt ziek worden, maar het is niet bedoeld als argument om jongeren die het mentaal zwaar hebben niet serieus te nemen.’
Je schrijft in het artikel onder meer: ‘Corona krijgen is meer alsof je in een wilde rivier valt. Voor je het weet ben je kopje onder.’ Dit klinkt behoorlijk heftig, hoe voelt het om zo ziek te zijn?
‘Het is zowel mentaal als fysiek een uitdaging. Ik ga al sinds ik corona heb gehad naar de fysio. Inmiddels kan ik vijf minuten op de hometrainer met een beetje weerstand volhouden, dat is voor mij heel wat. In het begin kon ik maar honderd meter op een dag wandelen, inmiddels is dat verhoogd naar twee kilometer. Maar niet in één keer hoor, dat red ik niet. Als ik meer loop ben ik dagen daarna nog steeds benauwd. Het is heel lastig in te schatten wanneer het niet meer gaat. Tijdens het lopen voel ik me vaak prima, maar als ik mijn eigen grens overga kan ik gewoon een week lang benauwd zijn.
Ik ben blij dat ik van tevoren niet wist dat ik zo lang ziek zou zijn. Dan had ik me vast erg depressief gevoeld. Ik heb het nu gewoon geaccepteerd. Dat wil niet zeggen dat het geen uitdaging is. Als ik bijvoorbeeld niet gewoon kan sporten of met vrienden iets kan doen, word ik er wel echt mee geconfronteerd.’
Is het misschien nu iets makkelijker omdat niet alles open is?
‘Ja, ik denk het wel. Als alles open is, zou iedereen continu dingen ondernemen. Als ik dan niet mee zou kunnen, zou ik daarvan balen. Nu is er ook gewoon minder te doen.
Daarnaast probeer ik ook in oplossingen te denken. Zo ben ik in de zomer wel naar Artis geweest. Ik wilde hier zo graag heen dat ik me in een rolstoel vooruit heb laten rijden door mijn broer. Niet helemaal zoals normaal, maar toch fijn dat het zo kon.’
.jpg)
Je hebt vorige maand deaslniettemin je diploma voor de bachelor Antropologie behaald, terwijl je last had van brain fog. Hoe heb je dat voor elkaar gekregen?
‘De hersenmist maakte studeren een uitdaging. Het voelt een beetje zoals wanneer je een kamer binnenloopt, maar niet meer weet wat je er kwam doen. Opeens wist ik gewoon niet meer waar een college overging en kon ik het totaal niet meer volgen. Zo ben ik een keer in slaap gevallen tijdens een college en had ik veel moeite met het registreren van wat ik las.
Gelukkig was de brain fog er niet altijd. Hierdoor heb ik op de momenten dat het beter ging mijn artikelen kunnen lezen en opdrachten kunnen maken. In de tijd dat ik ziek was heb ik onder andere het vak antropologie en fotografie afgerond. Voor dit vak heb ik een verhaal geschreven en foto’s gemaakt over mijn eigen situatie. Dit is ook het verhaal dat ik heb opgestuurd naar de Groene Amsterdammer. Verder heb ik veel hulp gekregen van mijn familie en heb ik gewoon geprobeerd er het beste van te maken. Ik ben blij dat ik geslaagd ben en dat het langzaamaan beter gaat.’
