Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Foto: Teska Overbeeke (UvA)
actueel

UvA viert 389e verjaardag online

Dirk Wolthekker,
8 januari 2021 - 16:02

Niets is meer hetzelfde als vroeger, sinds het coronatijdperk vorig jaar maart aanbrak. Dat geldt ook voor de verjaardag van de UvA op 8 januari. De dies natalis werd vandaag online gevierd. Rector Karen Maex hield een rede over het belang van onafhankelijke kennis en er werden online twee eredoctoraten uitgereikt.

Het was een relatief korte ceremonie die slechts een uur duurde, waar die andere jaren twee keer zo lang duurt en wordt gevolgd door een meestal druk bezochte UvA-receptie in de hal van het Maagdenhuis en een diesdiner ergens in een hotel in de stad. Eredoctoraten werden zoals gewoonlijk ook uitgereikt, maar dat ging dit keer heel anders.

 

Al was het maar omdat pedel Annelies Dijkstra, die normaal gesproken een belangrijke rol vervult bij de diesviering, dit jaar geen rol had bij de online viering. Die viering bestond uit online redes, filmpjes en een minidocumentaire. Dijkstra: ‘Aanvankelijk was het nog de bedoeling om afgelopen maandag een opname te maken met een klein maar feestelijk cortège. Die opname zou dan worden vertoond tijdens de viering. Maar door dat idee werd een streep gezet na de aanscherping van de coronamaatregelen.’

 

Digital University Act

De viering ging om drie uur van start met een rede door rector Karen Maex. Zij ging onder meer in op het belang van de bescherming van onafhankelijke en publieke kennis. Alles was ingericht op het bij de les houden van het online publiek. Als gevolg daarvan sprak ze slechts ‘een beknopte versie’ uit van een vijf pagina’s tellende toespraak. Maex ging in haar rede dieper in op de digitale transformatie die de Europese universiteiten de komende tien jaar te wachten staat. ‘Die transformatie vereist ten behoeve van de academische wereld en haar opdracht een herpositionering met duidelijke rechten om te erkennen dat de universiteit een eigen publieke taak heeft.’

‘De EU moet bedingen dat onderzoekers en docenten ook toegang krijgen tot platformdata’

Die taak wordt in de Digital Services Act van december 2020, opgesteld door de Europese Commissie, volgens Maex onvoldoende erkend. Ze pleitte daarom voor een Digital University Act. ‘Die moet als doel hebben publieke opslag en toegang tot onderzoekdata, georganiseerd door universiteiten en publieke infrastructuur; vrije toegang tot wetenschappelijke publicaties; controle over digitale leer- en onderzoeksinstrumenten en toegang tot platformdata. De EU moet bedingen dat onderzoekers en docenten ook toegang krijgen tot platformdata voor onderwijs- en onderzoeksdoeleinden.’ Over dit onderwerp werd daarna een kort gesprek gevoerd tussen Thomas Poell, hoogleraar data, cultuur & instituties, en Sarah Eskens, promovendus aan het Instituut voor Informatierecht en Maex.

 

Eredoctoraten

Het tweede deel van het diesviering was gewijd aan diesredenaar Damiaan Denys, hoogleraar psychiatrie. Hij gaf geen traditionele diesrede, maar liet in een mini-documentaire zien hoe de mens smacht naar meer autonomie, maar dat die honger berust op een misverstand.

 

Vervolgens was het tijd voor de uitreiking van de eredoctoraten, traditiegetrouw het hoogtepunt van de diesviering, waarbij de nieuwe eredoctores door de pedel ieder de kappa krijgen omgehangen. De eredoctores, biochemicus en microbioloog Jan Potempa en sociaal psycholoog en publicist Shoshana Zuboff waren gewoon thuisgebleven. Ze hadden ieder een kappa thuis gestuurd gekregen en hadden die zelf omgehangen, zodat ze toch nog een soort van feestelijke dankrede konden uitspreken.

 

De diesviering werd afgesloten door studenten die met voorbeelden illustreerden hoe zij de uitdagingen die de coronatijd aan hen stelt aanpakken. Het College van Bestuur stelt dit jaar extra middelen beschikbaar aan studieverenigingen om activiteiten te ontwikkelen die kunnen bijdragen aan het welzijn van studenten.