UvA’ers ontvangen Ig Nobelprijs voor onderzoek naar walging bij geluiden
Vannacht kreeg UvA-hoogleraar psychiatrie Damiaan Denys de Ig Nobelprijs voor zijn onderzoek naar misofonie, een psychiatrische aandoening waardoor sommige mensen woede of walging voelen bij bepaalde geluiden. ‘Het voelt dubbel om deze prijs te krijgen, aan de ene kant is het als een grap bedoeld, aan de andere kant krijgt misofonie zo wel meer aandacht.’
Mensen met misofonie kunnen bij bepaalde geluiden, zoals smakken, tandenpoetsen of bepaalde ademhalingen, ongewilde haatgevoelens krijgen voor de mensen die deze geluiden maken. Zo komt het weleens voor dat mensen met deze psychiatrische aandoening iemand willen uitschelden of diegene wat willen aandoen om hun agressie te uiten.
Lange tijd was er weinig bekend over misofonie. Hoogleraar psychiatrie Damiaan Denys van het Amsterdam UMC, locatie AMC, heeft daar met zijn collega’s verandering in gebracht en een precieze beschrijving van de aandoening opgesteld. Daarvoor kregen ze de Ig Nobelprijs.
Wat vindt u ervan dat u de ‘grappige’ Nobelprijs ontvangt?
‘Ik weet al vanaf mei dat we deze prijs hebben gewonnen. Dit was al langer bekend, omdat je normaal naar Boston moet om de prijs in ontvangst te nemen. Het is dubbel om deze prijs te krijgen. Aan de ene kant is het een lachwekkende prijs: patiënten met misofonie kunnen daar misschien last van hebben. Maar aan de andere kant is het positief om dit te ontvangen, omdat misofonie zo meer aandacht krijgt. Ook vind ik het positief omdat in mijn ervaring de wetenschap toch een beetje een saaie, droge bedoening is. Ik ziet het heel graag dat we onderzoek wat leuker en lachwekkender maken.’
Hoe was de virtuele uitreiking?
‘Het is wel jammer dat de uitreiking virtueel was. De uitreiking van de Ig Nobelprijs is toch wel een groot ding, nu blijft dat allemaal een beetje fantasie. Normaal overhandigt een Nobelprijswinnaar de prijs, moet je bepaalde uitspraken roepen bij het ontvangst [zoals “Welkom, welkom” en “Tot ziens, tot ziens”, red], en gooit het publiek allemaal papieren vliegtuigjes naar het podium. Nu hadden ze een filmpje opgenomen, had de man van de uitreiking een gekke hoed op en moest ik “de prijs” zogenaamd virtueel aannemen op de video. Dit was een stuk papier dat ik van tevoren thuisgestuurd had gekregen en dat ik moest plooien tot een doos. Verder krijg ik 10 biljoen Zimbabwaanse dollar. Volgens mij is dat niet veel, maar dat ga ik maar niet opzoekenDat hebben wij wel gedaan. De Zimbabwaanse dollar is in 2015 afgeschaft en daarom geen wettig betaalmiddel meer. Bij de afschaffing kregen Zimbabwanen voor 175 biljard Zimbabwaanse dollar, 5 Amerikaanse dollar terug.. Een biljoen klinkt wel goed.’
Bent u samen met uw collega’s eigenlijk een van de eersten geweest die een volledige beschrijving van misofonie heeft opgesteld?
‘Een KNO-arts had wel al eerder een casus beschreven over misofonie. Maar wij hadden zonder van die casus af te weten een aantal patiënten gezien die boos werden van geluid. Dit was nog niet in de psychiatrie beschreven. Wel zag ik dat patiënten het zelf al de naam “misofonie” hadden gegeven, wat letterlijk “haat van geluid” betekent, maar eigenlijk worden mensen vooral boos om het geluid. Om geen verwarring te veroorzaken, hebben we het geen andere naam gegeven maar bij misofonie gehouden. We hebben ervoor gezorgd dat de psychiatrie het erkent als een psychiatrische aandoening. De Amerikanen konden dit niet waarderen, daar is de psychiatrie nog heel stigmatiserend. Ze wilden liever dat het een vage neurologische aandoening bleef.’
Doen jullie nu verder nog onderzoek naar misofonie?
‘Arjan Schröder is de eerste onderzoeker die op dit onderwerp is gepromoveerd. Hij heeft meegeholpen aan het artikel waarin we een preciezere beschrijving van misofonie geven. Ondertussen hebben we al tien tot vijftien artikelen geschreven over misofonie. We bekijken steeds meer patiënten, nu zo’n 700. Verder doen we EEGEen elektro-encefalogram waarmee je hersenactiviteit elektrisch kunt meten.-onderzoek naar het ontstaan ervan in de hersenen. Ook doen we imaging onderzoek, om verschillen tussen hersenen te bekijken. En we doen genetisch onderzoek om te bestuderen hoe het zit bij kinderen van ouders met misofonie.’
