‘In Suriname moet de coassistent laten zien wat de artsen uit de patiënt hebben gehaald’
UvA-geneeskundestudenten kunnen twee maanden lang een coschap lopen in het buitenland. Maar hoe is het om te werken in een ziekenhuis in Tanzania, Egypte of Nepal? De komende weken vertellen studenten over hun ervaringen. Deze week: Esmée Kornaat (25) over haar belevenis in Paramaribo en het binnenland van Suriname. ‘Na een operatie laat je aan de patiënt zien wat de artsen uit hem of haar hebben gehaald.’
‘Eerst zat ik acht weken op de afdeling gynaecologie van het Diakonessenhuis in Paramaribo. Daarna heb ik een week als vrijwilliger meegelopen met de medische zending in de buurt van Djoemoe, in het Surinaamse binnenland.’
‘Ik had geen specifieke voorkeur voor Suriname. Dat ze daar gewoon Nederlands spreken is natuurlijk wel makkelijk, maar Afrika had ik ook leuk gevonden. De zus van mijn vriendin Manon waarmee ik naar Suriname ging had al een coschap in Suriname gedaan. Via haar zijn we hier terechtgekomen.’
Goede techniek maar wel uitloop afspraken
‘Het buitenland trekt me echt – voor mijn Anios-opleiding ga ik bijvoorbeeld weer naar het buitenland, naar Curaçao – maar ik denk dat we heel erg blij moeten zijn met de zorg die we in Nederland hebben. Het Diakonessenhuis is heel modern, in de operatiekamer hebben ze goede techniek en apparatuur, vergelijkbaar met Nederland, maar het gaat er wel anders aan toe.’
‘Als in Nederland de poliklinieken een paar minuten uitlopen en mensen moeten wachten, worden sommige mensen chagrijnig. In Suriname krijgen patiënten geen specifieke tijd voor de afspraak te horen, alleen of ze in de ochtend of de middag moeten komen. Soms zitten ze lange tijd in het ziekenhuis te wachten. Of gaan ze zelfs weer even naar huis totdat de doktersassistent belt dat ze bijna aan de beurt zijn.’
‘Ook gaat het tijdens de bevalling anders dan in Nederland. Surinaamse vrouwen liggen nog best lang met ontsluiting samen met anderen op de kamer, dus niet privé. Na een tijdje gaan ze naar de verloskamer, waar de deur gewoon open staat. Vaak is de partner niet aanwezig en eigenlijk mag de man bij grote delen van de bevalling ook niet aanwezig zijn.’
- 07.45 uur – aanwezig bij ziekenhuis
- 08.00 uur – geen overdracht, maar gelijk starten in de operatiekamer, in de polikliniek of op de verloskundeafdeling
- 11.30 uur – broodjes halen bij de toko tegenover het ziekenhuis
- 14.30 uur – overdracht, behalve op vrijdag, dan al klaar
- 15.30 uur – klaar
Ook heb je soms weekenddienst, waar je geen compensatie voor krijgt. De overige weekenden maakten we uitstapjes, vooral naar het binnenland van Suriname.
Geen baarmoederverzakkingen
‘Voordat ik naar Suriname ging had ik al een gewoon coschap gynaecologie en een semiarts gynaecologie in Nederland gedaan. In het Diakonessenhuis heb ik meer doodgeboren kindjes gezien, maar dit kan toeval zijn. Wat ik weer niet zag, waren oude vrouwen die een baarmoederverzakking hebben. Dat zie je in Nederland veel.’
‘In Suriname kunnen ziekenhuismedewerkers, meestal mannen, nog weleens met fors gewicht op de buik van een zwangere vrouw duwen om de bevalling te helpen. In Nederland gebeurt dit heel soms bij complicaties, maar wel alleen op een bepaalde plek van de buik.’
‘Verder doen Surinaamse artsen vaker open operaties dan kijkoperaties. In Nederland is dit andersom. Helaas kon ik niet vaak helpen bij de operatie, omdat het Diakonessenhuis weinig steriele jassen heeft. Mijn verwachting was dat ik hier meer mocht doen dan ik gewend ben, maar dat viel tegen. In Nederland doe je als semiarts veel dingen zelfstandig, in Suriname is dat niet echt de bedoeling. Het is een principekwestie.’
Foto's van uitgesneden baarmoeder
‘Wat wel heel bijzonder is, is dat na elke operatie de coassistent moet laten zien wat de artsen uit de patiënt hebben gehaald. Op de gynaecologieafdeling is dit vaak de baarmoeder. De familie maakt daar dan ook foto’s van.’
‘In het ziekenhuis daar komen ook weleens indianen uit het binnenland. Een keer was er een vrouwelijke indiaan die bij de grens met Brazilië woonde. Ze had geprobeerd om met een chemisch middel abortus te plegen. Toen ze in het ziekenhuis kwam, had ze lang gereisd en waren haar nieren kapot. Ze moest aan de dialyse en daarvoor moest ze in de stad blijven. Ze kon niet terug naar haar woonplek. Die vrouw sprak geen Nederlands, dus voor haar zal het een hele grote stap zijn om in de stad te wonen, ver van haar woonplek.’
Andere zorg in het binnenland
‘De zorg in het binnenland van Suriname – waar onder andere ver in het binnenland indianen wonen – is weer heel anders. Ik denk dat de medische zorg die je hier ziet, vergelijkbaar is met de medische zorg in Afrika. Om vanaf het Diakonessenhuis in het binnenland bij Djoemoe te komen, moesten we eerst drie uur met de auto reizen en daarna nog zes uur met een boot. Op een andere manier waren de dorpjes daar niet bereikbaar.’
‘Hier zijn wel gezondheidswerkers, maar die hebben een korte opleiding gehad. Ze weten daardoor niet altijd wat ze moeten doen en wachten meer af. Toen ik en mijn vriendin daar waren, was er een vrouw tijdens het wassen in een rivier beschoten. We konden niet veel doen, want we hadden geen apparatuur. Er moest een vliegtuig komen om haar op te halen voor het ziekenhuis.’
‘In de buurt was wel een grasveld aanwezig waar een vliegtuig kon landen, maar de vrouw kon niet zomaar mee naar het ziekenhuis in Paramaribo. Je hebt namelijk eerst een visum nodig. Normaal geeft de politie dit, maar die kon dit op dat moment niet regelen omdat er even geen politie aanwezig was. Toen dat eindelijk geregeld was, kon het vliegtuig niet weg omdat er flinke plassen water in het grasveld stonden door alle regen die viel. Het duurde echt twee uur voordat die vrouw daar weg kon. Uiteindelijk heeft ze het wel overleefd.’
- Begin op tijd met het regelen van het coschap.
- Loop een paar dagen mee met de medische zending in het Surinaamse binnenland. Dat is echt een toevoeging.
- Ga in een coassistentenhuis wonen.
Geen toegang tot dorp
‘De man die had geschoten liep daarna nog vrij rond. En er was toen even geen politie daar. Dat gaf niet een heel veilig gevoel. Net zoals de keer dat we niet mee mochten naar een dorp om daar zorg te verlenen. Mensen van de medische zending vertelden dat blanke mensen die daarbinnen zouden komen, het niet zouden overleven. Volgens hen lag de oorzaak daarvan nog in het slavenverleden.’
‘Een coschap in het buitenland brengt een stukje zelfstandigheid met zich mee. Maar uiteindelijk heb ik vooral veel geleerd van het leven daar en iets minder van het coschap zelf, doordat we minder verantwoordelijkheid kregen.’
