Vivienne Matthies-Boon stond ‘lijnrecht tegenover de Egyptische regering’
Folia presenteert deze week de vijf genomineerden voor de titel UvA’er van het Jaar 2019. Wie is de opvolger van WOinActie-voorman Rens Bod? Vandaag: docent Vivienne Matthies-Boon (politicologie), die met haar campagne haar Egyptische oud-student uit de cel kreeg. ‘Als zij zich er niet mee had bemoeid, weet ik niet of hij was vrijgekomen.’
‘Ze voelde onmacht en wilde iets doen.’ Dat zeggen betrokkenen over de actie van Vivienne Matthies-Boon, universitair docent politicologie, die dit jaar een campagne begon voor de 33-jarige oud-student Rami Sidky uit Egypte.
Sidky, naast student ook gitarist, volgde in 2014 een master politicologie bij Matthies-Boon. In mei vorig jaar werd hij, na een concert met zijn band in Beiroet, op het vliegveld van Caïro opgepakt door de Egyptische politie en in de gevangenis gezet. Sidky zou banden hebben gehad met muzikant Ramy Essam, die onlangs de protestsong Balaha uitbracht, zo bleek uit het rechtbankdossier. Sidky en Essam kenden elkaar inderdaad, maar Sidky had met het nummer niets te maken. In de cel werd Sidky gemarteld en vastgebonden. Ook kreeg hij depressies, angstaanvallen en verbleef hij met een paar mensen in een kleine ruimte.
Toen Matthies-Boon ervan hoorde, startte ze de internationale mediacampagne Free Rami Sidky met Sidky’s vrienden- en familiekring. Al snel stond Sidky in Nederlandse dagbladenSidky’s verhaal stond bijvoorbeeld in Het Parool, Trouw, NRC, de Volkskrant en op Oneworld. en was zijn zaak onder andere te zien bij Hart van Nederland. In april van dit jaar kwamen PvdA-Kamerleden Kirsten van den Hul en Lilianne Ploumen met Kamervragen. Had Nederland contact gehad met de Egyptische autoriteiten? En had Nederland aangedrongen op onmiddelijke vrijlating? Het antwoord: Egypte heeft een eigen rechtspraak waarin Nederland zich niet kan mengen.
Urgent action
Intussen keek bij Amnesty International het Egypte-team naar de zaak. Zij behandelen vaker zaken uit Egypte: in het land zitten minimaal 60.000 politieke gevangenen vast (precieze aantallen zijn onbekend). Het team concludeerde dat Sidky onterecht vastzat en ernstige gezondheidsproblemen had. Na een oproep van Matthies-Boon besloot Amnesty de zaak publiekelijk te steunen: de organisatie startte een urgent action, voor mensen in gevaar, en verzamelde 43.000 handtekeningen voor Sidky’s vrijlating, die op 10 mei werden aangeboden aan de Egyptische staat. Slechts één dag later besloot de Egyptische rechter dat Sidky voorwaardelijk moest vrijkomen.
Het was een heuglijke, maar verrassende wending: actievoeren biedt nooit een garantie voor vrijlating, benadrukte Matthies-Boon eerder. Maar zonder aandacht heb je nóg minder kans, en je moet niet denken dat je per definitie machteloos bent. Mensen beroemd maken kan in sommige zaken als bescherming werken, zo stelt Amnesty.
Aardappeltjes prakken
De campagne trok een wissel op haar privéleven, zo vertelde ze eerder in een interview met Folia. ‘’s Avonds sta ik aardappeltjes te prakken voor mijn dochtertje, en tegelijkertijd weet ik dat Rami misschien niet genoeg te eten heeft’, zei ze toen. Betrokkenen beamen dat. ‘Ze heeft een sterke emotionele betrokkenheid’, zegt een van haar oud-studenten. ‘Als ze iets onrechtvaardig vindt, gaat ze er voor 120 procent voor om dat recht te zetten en neemt ze geen blad voor de mond. Sommige mensen zeiden dat het slecht zou zijn voor haar academische carrière, maar ze is zich blijven inzetten.’ Een woordvoerder van Amnesty noemde haar inzet ‘bewonderenswaardig’. ‘Je staat toch lijnrecht tegenover de Egyptische overheid.’ Daarnaast kan Matthies-Boon, als docent internationale betrekkingen van het Midden-Oosten, na deze actie niet meer veilig naar Egypte reizen.
Sidky zei zich na zijn vrijlating ‘vereerd en dankbaar’ te voelen voor de steun. Uit zijn verklaring: ‘Please know that you are all lighting up the darkness that we live in. Please know that you are refilling me with the humanity and hope I have been losing all along. Please know that you are effectively compensating for the lack of public solidarity in my own country due to fear and repression. Your fight against injustice will against injustice will always stand out.’
‘Dat hij onterecht in de cel heeft gezeten, is psychologisch onverteerbaar’, concludeert een woordvoerder van Amnesty. ‘Maar als Vivienne zich er niet mee had bemoeid, was het onduidelijk of hij überhaupt vrij was geweest.’
