Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Foto: Altan Erdogan
actueel

Journalist Megan Twohey: ‘Alles is veranderd en niets is veranderd door #Metoo’

Altan Erdogan,
3 december 2019 - 16:36

Opnieuw presenteerden de studenten van Room for Discussion dinsdag een internationale gast van naam en faam op de UvA. Dit keer onderzoeksjournalist en Pulitzer Prize-winnares Megan Twohey van The New York Times. ‘De journalistiek heeft geen oplossing voor seksueel misbruik. Die moeten jullie verzinnen.’

‘Gaat iemand dit verhaal lezen?’, verzuchtte onderzoeksjournalist Megan Twohey hardop in een doodstille taxi in oktober 2017. Ze reed met haar The New York Times-collega Jodi Kantor ‘s nachts vanuit de redactie op Manhattan naar haar huis in Brooklyn.

 

Na maanden van onderzoeken, interviewen, graven naar feiten en puzzelstukjes bij elkaar zoeken, had ze geen idee van de gevolgen die het indrukken van de ‘publiceer’-knop zou hebben. Het tweetal had net het eerste verhaal afgerond over het tientallen jaren durende seksuele misbruik door Hollywoord-big shot Harvey Weinstein.

‘Donald Trump schold me in 2016 uit voor disgusting human being’

Achteraf lijkt het logisch, na het exploderen van #Metoo, het ontslag van de onaantastbaar geachte filmproducent en het winnen van de Pulitzerprijs in 2018, maar dat was het toen niet, vertelt Twohey dinsdag bij – weer - een massaal bezochte Room for Discussion in de hal van REC E. Ze is even in Amsterdam om haar onlangs verschenen boek She Said over de Weinstein-zaak te promoten. Dat schreef ze samen met collega Kantor.

 

Verkiezingscampagne
‘De impact van het verhaal bleek enorm te zijn. Het leek wel alsof er een dam was doorgebroken; na enkele dagen kwamen honderden verhalen los over seksueel misbruik door machtige mannen. Weinstein werd ontslagen en een rechtszaak volgde, die tot de dag van vandaag duurt.’

 

Haar onderzoek naar seksueel grensoverschrijdend gedrag voor The New York Times begon in 2016 als een onderzoek naar de beschuldigingen tegen Donald Trump, die op dat moment aan zijn verkiezingscampagne bezig was. Het kwam haar op een telefonische scheldkannonade van de presidentskandidaat te staan, die haar een disgusting human being noemde.

In tegenstelling tot Weinstein kwam Trump vooralsnog relatief ongeschonden uit deze publiciteitsgolf. Twohey: ‘Trump werd gewoon benoemd, ondanks massale protesten. Ik vroeg me op dat moment serieus af of het maken van dit soort verhalen enig verschil maakte.’

 

Het grote verschil met Weinstein was dat de slachtoffers in zijn zaak nog bekender waren dan de dader (Twohey heeft het bij de daders steeds over predators, roofdieren). Bekende actrices als Ashley Judd en Gwyneth Paltrow waren bereid er uiteindelijk met naam en toenaam over te praten.

 

Geheimhoudingsverklaring
De journalist gaf de toehoorders in REC-E een aardig inkijkje in hoe intens en ingewikkeld het is om als onderzoeksjournalist slachtoffers aan het praten te krijgen. Zonder zogeheten on the record-verklaringen heb je immers geen solide verhaal.

 

‘Heel veel slachtoffers wilden alleen anoniem praten. Een werkneemster die rond 1990 voor Weinstein had gewerkt, konden we niet meer traceren. We wisten dat haar familie in een buitenwijk van New York woonde. Ik ben met een handgeschreven kaart met een uitleg waarom we haar zochten, naar die wijk gegaan. Toen ik het dat kaartje onder de deur wilde schuiven, deed een vrouw open. “Dat jullie me hebben gevonden,” zei ze. “Hier heb ik 25 jaar op gewacht”. Ze bleek onder druk een geheimhoudingsverklaring te hebben getekend over de zaak, waardoor ze zelf niets naar buiten mocht brengen. Er waren zelfs slachtoffers waarvan de naaste familie helemaal niets wist over het misbruik.’

Foto: Altan Erdogan

Twohey: ‘Na verloop van tijd kwamen we erachter dat we tijdens ons onderzoek werden geschaduwd door voormalige Israelische geheim agenten, die waren ingehuurd door Weinstein. Hen was een bonus van 300.000 dollar per persoon beloofd als ze ons het werken onmogelijk konden maken.’

Vastbijten
Soms zit het mee: ‘Toen we actrice Ashley Judd nog eens benaderden en vroegen of ze wilde verklaren over Weinstein, zat ze bij de tandarts. “Geef me even tijd, ik bel terug”, zei ze. Judd is een rondje gaan hardlopen, heeft om wijsheid gebeden en belde terug. “Ik ga het doen.” Judd en één andere vrouw waren uiteindelijk bereid te praten. ‘Uiteindelijk is She Said dus een hoopvol verhaal.’

 

‘Ik krijg weleens de vraag hoe ik me steeds weer kan vastbijten in zo’n deprimerend onderwerp. Dan wijs ik op de grote gevolgen die mijn werkt heeft, en welke discussie het losmaakt. Het gaat niet alleen meer over seksueel misbruik in de politiek of de entertainment-wereld, het strekt zich uit tot Sillicon Valley, het bedrijfsleven en heel veel andere sectoren. En het gaat ook over de mechanismen van macht, en over hoe daders en de medeplichtigen dit soort zaken geheim houden.’

 

Slechte date
Echt grote structurele veranderingen heeft dat werk en de #Metoo-beweging nog niet losgemaakt, moet Twohey toegeven. ‘Alles is veranderd, en er is niets veranderd. De culturele en publicitaire verandering is enorm. Intussen zijn er nog geen wetten aangepast, weten we nog steeds niet met welk gedrag je precies grenzen overschrijdt – bij verkrachting is het duidelijk, maar geldt dat ook voor een slechte date of slechte grappen? – en worstelen veel mannen met hun verantwoordelijkheid. Onlangs is een senator na beschuldigingen plompverloren opgestapt, zonder dat iemand wist wat er exact is gebeurd. Dat lijkt me ook niet de bedoeling.’

‘Ik krijg weleens de vraag hoe ik me steeds weer kan vastbijten in zo’n deprimerend onderwerp’

Ze herhaalt enkele keren dat ze ‘geen activist of lobbyist’ is, en dat het haar taak is om de feiten over seksueel misbruik en macht bloot te leggen. ‘De journalistiek heeft geen oplossing. We blijven wél verslag doen, zonder angst of voorkeur.’

Na een vraag uit de zaal hoe het verder moet, richt ze zich dan ook het publiek en zegt: ‘Vertellen jullie míj maar hoe het verder moet. Jullie generatie studenten kan onderzoeken en uitvinden hoe zaken kunnen worden verbeterd voor de toekomst.’