Afgestudeerde stagiairs vaak ingezet als goedkope arbeidskracht
Een stage na je afstuderen heeft vaak veel weg van een verkapte arbeidsplaats. De Inspectie grijpt echter weinig in, omdat afgestudeerden deze vorm van uitbuiting bijna nooit melden. Ook UvA-alumni Linda en Eva deden dat niet: ‘Het komt zo vaak voor, dat ik dacht dat het normaal was.’
Je hebt net je diploma en je wil dolgraag aan het werk, maar voor interessante banen is werkervaring vereist. Een stage na je studie kan de oplossing zijn om het gat tussen opleiding en arbeidsmarkt te dichten. Maar soms wekt zo’n stageplek de schijn van uitbuiting.
Kunstcentrum Mediamatic heeft bijvoorbeeld zo’n 10 stagiairs in dienst waarvan ongeveer de helft al is afgestudeerd. Stagiairs krijgen op fulltime basis 250 euro per maand betaald – omgerekend zo’n 1,60 euro per uur. Ze worden ook af en toe gevraagd om in het horeca-gedeelte van de onderneming mee te draaien. Pakhuis de Zwijger, een ‘platform voor creatie en innovatie’ in Amsterdam, werkt momenteel met zeventien onbetaalde stagiairs.
Grootste verschil? Geen vergoeding
LindaLinda is niet de echte naam van deze alumnus. De naam is wel bij de redactie bekend. (27) was cum laude afgestudeerd in International Development Studies aan de UvA toen ze besloot stage te lopen bij Pakhuis de Zwijger. Ze had het gevoel dat ze ‘op misschien een paar punten na’ volledig meedraaide in de organisatie. Ook een andere oud-stagiair bij dezelfde organisatie, die anoniem wil blijven, geeft aan dat het grootste verschil tussen de stageplek en een reguliere werkplek was ‘dat er geen vergoeding was.’
In zo’n geval kun je als stagiair bij de Inspectie SZW (van het ministerie van Sociale Zaken & Werkgelegenheid) aankloppen. Als kan worden aangetoond dat de stageplek in feite een verkapte werkplek is, moet de werkgever alsnog loon betalen. Toch krijgt de Inspectie nauwelijks meldingen binnen.
Normaal
Eva Kassaye (27), die na haar master Sociologie (UvA) bij Pakhuis de Zwijger stageliep, deed ook geen melding. Onbetaald stagelopen komt in haar omgeving wel vaker voor, dus ging ze ervanuit dat dat ‘normaal’ is.
Ook Linda was zich er niet van bewust dat je als stagiair bezwaar kan maken. Toch vindt ze de situatie wel ‘vreemd’, want ‘als een bedrijf geen stagevergoeding betaalt, sluit je mensen buiten die het zich niet kunnen veroorloven om vijf maanden lang gratis werk te doen.’
Nuttige stage
Een andere oud-stagiair vindt ook het ‘gek’ dat stagiairs ‘een structureel onderdeel van de organisatie zijn geworden’, maar erkent ook dat het voor hemzelf ‘een zeer nuttige stage’ is geweest.
Directeur Egbert Fransen van Pakhuis de Zwijger vindt de stage een ‘fair deal’, want ‘de student hoeft ons voor het leren en de werkervaringsplek niet te betalen.’ Bij Mediamatic zijn betaalde startersfuncties financieel gezien niet mogelijk, zegt venue manager Sjoerd Houben. ‘Maar daarom bieden we wel een omgeving aan waar stagiairs best wel wat verantwoordelijkheid krijgen, en niet alleen maar koffie halen.’
Werkgevers lijken dus weinig reden te zien om hun beleid aan te passen. En de Inspectie SZW blijft grotendeels afhankelijk van meldingen van stagiairs zelf. ‘Je kan niet bij elk bedrijf in Nederland binnenlopen,’ laat een woordvoerder weten.
Tekst: Adriaan de Jonge
Een uitgebreidere versie van dit artikel verschijnt zondag 19 mei bij Vrij Nederland.
