‘De wet moet terug naar de tekentafel, er moet iets veranderen’
De uitslag van het referendum over de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten is er: 49,5 procent van de kiezers stemde tegen en 46,5 procent voor. Wat betekent dat? We spraken wiskundestudent Tijn de Vos (21), een van de initiatiefnemers van het referendum.
Toen hij deze ochtend naar het Science Park fietste, voelde het best bijzonder. ‘Aanvankelijk was het alsof we op een feestje stonden, een mening hadden, en niemand het met ons eens was,’ zegt Tijn de Vos (21), UvA-student en een van de initiatiefnemers van het ‘sleepwet’-referendum. ‘In oktober bleek dat veel meer mensen vonden dat we gelijk hadden. Alsof er 400.000 mensen op ons feestje kwamen, die hetzelfde dachten, en voor dezelfde idealen streden.’
Meerderheid tegen
Woensdag stemde Nederland, naast de gemeenteraadsverkiezingen, over het referendum over de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (WivDoor de ‘sleepwet’ – officieel de Wet op de inlichtingen en veiligheidsdiensten (Wiv) – krijgen inlichtingendiensten veel meer mogelijkheden om informatie te verwerven. Zo mogen ze meer communicatie en surfgedrag aftappen van mensen die niet verdacht worden van strafbare feiten, kunnen ze apparaten die in verbinding staan met internet hacken en meer informatie delen met buitenlandse diensten.). Donderdagochtend, na het tellen van ruim 91,5 procent van de stemmen, bleek 48,8 procent tegen en 47,2 procent voor, schrijft de NOS. Zo’n vier procent stemde blanco. De Kiesraad heeft laten weten dat er een meerderheid is wanneer er meer tegenstanders dan voorstanders van de wet zijn. Het is daarvoor niet nodig dat de tegenstemmers meer dan 50 procent van de stemmen halen.
De uitslag van Amsterdam is nog niet bekend, maar tot op heden lijken vooral in grote steden mensen tegen te stemmen. De opkomst lag boven de 50 procent, ver boven de drempel van 30 procent. Ter vergelijking: bij het Oekraïne-referendum in 2016 ging slechts 32,2 procent van de stemmers naar de stembus.
Procentje meer of minder
De Vos kijkt nu terug op een bijzondere avond, zegt hij telefonisch vanaf het Science Park, waar hij wiskunde studeert. ‘Ik had wel zoiets als dit verwacht, maar dat was wellicht ook gekleurd door hoop.’ Het is bijzonder dat het zo van de grond is gekomen, zegt hij, en dat discussie is losgekomen. ‘Politici in Den Haag hechten veel waarde aan een procentje meer of minder, voor ons maakt dat minder uit. De uitslag is duidelijk: een harde nee. De wet moet terug naar de tekentafel, er moet iets aan veranderen.’
Of dat daadwerkelijk gebeurt, is de vraag: het CDA, de VVD en de ChristenUnie zeiden eerder de uitslag van het ‘sleepwet’-referendum te negeren omdat de Tweede Kamer de referenda wil afschaffen. ‘Ik denk dat ze vooral de opkomst omlaag wilden krijgen,’ zegt De Vos. ‘Nu duidelijk is dat zoveel mensen tegen zijn, verwacht ik dat ze er meer mee doen. Premier Rutte heeft ook gezegd dat hij bereid was om erover te praten.’
Voor hemzelf verandert er niet veel, zegt hij. ‘Ik heb geen politieke ambities. Ik zat gisteren alweer aan de studie.’
Over het initiatief
Het referendum is geinitieerd door vier UvA-studenten en één promovendus, die op 9 augustus www.sleepwet.nl lanceerden: een website waarop mensen konden tekenen voor het referendum. Op 16 oktober dienden ze 407.582 handtekeningen – flink meer dan de benodigde 300.000 – in bij de Kiesraad. De Vos zei toen dat hij een ‘krachtig signaal wilde afgeven’. Ik vind privacy belangrijk en ik zie veel gevaren,’ stelde hij. Als al dit soort privacygevoelige informatie over burgers centraal wordt opgeslagen kan het ook centraal in één keer gehackt worden.’
Ook Zondag met Lubach (VPRO) besteedde aandacht aan de ‘sleepwet’.
Dit bericht is op vroijdag 23 maart geüpdatet met de definitieve uitslag van het referendum.
