Net geen meerderheid voor herinvoering basisbeurs
Linkse partijen hebben net genoeg zetels om de kosten van een tweede studie te beperken en er is net geen Kamermeerderheid om de basisbeurs weer in te voeren. Nu we de verkiezingsuitslag kennen is het tijd om te kijken wat die voor studenten betekent.
Net geen meerderheid voor basisbeurs
De nationale studieschuld is na invoering van het leenstelsel met zo’n 3,5 miljard euro opgelopen en gaat nu richting de 18 miljard. Dat was voor de voorzitter van studentenvakbond ISO Jan Sinnige reden om de noodklok te luiden. Door de toenemende schulden zouden studenten ontzien moet worden: het collegegeld moest worden bevroren, aldus ISO.
Het liefst wil ISO, net als studentenvakbond LSVb, dat de basisbeurs weer wordt ingevoerd. De bonden schreven daar vorig jaar nog een brandbrief over aan minister Bussemaker van Onderwijs (PvdA). Niet dat ze verwachtten dat zij ineens van het leenstelsel af zou zien; de hoop was vooral gericht op een nieuw kabinet. Maar de partijen die voor herinvoering van de basisbeurs zijn komen samen op 75 zetels. Dat is net één zetel te weinig voor een meerderheid.
VVD, D66, CDA zullen naar alle waarschijnlijkheid in het begin van de formatie proberen om een kabinet te vormen, wellicht aangevuld met enkele andere partijen. Van die drie grotere partijen wil alleen het CDA de basisbeurs terug en het is maar de vraag of die partij daar een breekpunt van wil maken: het leenstelsel was in de verkiezingscampagne nauwelijks een onderwerp.
Kosten tweede studie kunnen worden beperkt
Als je na afronding van je huidige studie nóg een studie wilt doen, moet je daar aan de UvA vaak duizenden euro’s per jaar voor aftikken. Bij sommige opleidingen, zoals tandheelkunde, betaal je zelfs 25.000 euro. Aan de HvA is dat 4.611,83 euro. In april vorig jaar dienden SP en D66 een motie in om het collegegeld voor een tweede studie op het wettelijk maximum te houden. Deze motie werd toen verworpen. Is er nu meer kans van slagen?
Er lijkt een nipte Kamermeerderheid van 76 zetels te zijn om de kosten voor een tweede studie te beperken. Partijen als de SP, D66, de PvdA willen zelfs dat deze net zoveel kost als de eerste studie. VVD en CDA zijn tegen, net als de PVV. D66, GroenLinks en de ChristenUnie zouden in de coalitieonderhandelingen kunnen proberen om dit punt binnen te slepen. Als het buiten een coalitieakkoord valt dan kunnen partijen stemmen wat ze willen en zal een tweede studie mogelijk goedkoper worden.
Onderhandelingen over selectie aan de poort
Eerst mochten opleidingen met een maximaal aantal plekken de studenten alleen via loting selecteren. Sinds een paar jaar mogen ze ook kijken wie de beste cijfers heeft en studenten om hun motivatie vragen. Dit jaar mogen ze niet meer loten maar moet alle selectie gaan op basis van selectiecriteria die de universiteiten en hogescholen zelf hebben bepaald. Dit moet uitval tegengaan omdat alleen de beste en gemotiveerde studenten aan hun studie beginnen.
Maar volgens de SP zorgt de selectie ervoor dat niet iedereen gelijke kansen heeft en D66 vindt de selectiecriteria niet transparant genoeg en denkt dat door selectie allochtonen worden achtergesteld. In het algemeen willen de partijen links van het midden dat selectie aan de poort wordt beperkt, maar die hebben geen meerderheid. Forum voor Democratie wil zelfs dat er strenger geselecteerd mag worden zodat de onderwijskwaliteit omhoog kan. Toch zouden D66 of GroenLinks hier een punt van kunnen maken tijdens coalitieonderhandelingen om zo alsnog hun zin te krijgen.
Bindend studieadvies ouderejaars nu echt van de baan
Als studenten na hun eerste jaar niet voldoende studiepunten hebben gehaald dan kunnen ze door de universiteit worden gedwongen om te stoppen met hun opleiding. Dit zou langstuderen moeten tegengaan, en omdat er alleen gemotiveerde en geschikte studenten overblijven zou de onderwijskwaliteit verbeteren. In 2010 zorgde een motie van D66 ervoor dat studenten die niet nominaal studeren ook een bindend studieadvies (bsa) mogen krijgen om ze zo te kunnen dwingen om met hun studie te stoppen. Zij vormden volgens D66-Kamerlid Boris van der Ham en mede-indiener Elbert Dijkgraaf van de SGP namelijk een ‘flinke kostenpost’.
Minister Bussemaker wilde in 2013 nog een stapje verder gaan door studenten ook na hun tweede en derde jaar aan het bsa te onderwerpen. Haar eigen PvdA-fractie in het parlement was kritisch maar stemde toch in met het voorstel, zolang het maar bij een experiment bleef. ‘We gaan die mogelijkheid niet landelijk invoeren,’ verzekerde toenmalig PvdA-Kamerlid Mohandis. Het experiment werd op een gegeven moment alleen nog in Leiden toegepast. Bussemaker wilde het experiment in 2018 evalueren, maar het plan lijkt nu een stille dood te zijn gestorven; eigenlijk zijn alleen de PVV en de VVD er nog voor.
Wil je precies weten wat de partijen van plan zijn met het hoger onderwijs lees dan de analyse die Folia eerder van de partijprogramma's maakte. Kijk ook op watstemthetparlement.nl en lees de verkiezingsprogramma's.
