‘We moeten examens op den duur afschaffen’
Examens moeten langzaamaan verdwijnen en worden vervangen door andere opdrachten als het maken van raps, bordspellen en exposities. Dat vertelde Amsterdam University College-docent Cor Zonneveld vandaag op het National Interdisciplinary Education Conference.
‘Het mooie is dat de studenten hier zelf mee kwamen,’ zegt Zonneveld. ‘In 2013 vroegen een paar studenten of ze niet wat frivoler met papers om mochten gaan, met een leukere vormgeving. Daarna kwam er een student naar me toe met de vraag of ze er een bordspel van mocht maken. Dat wilde ik wel zien en ze had het studiemateriaal er prachtig in verwerkt. Zo is het verder gegroeid en ben ik mijn studenten zelfs in die richting gaan pushen,’ vertelt hij, waarna hij een door studenten gemaakte woordenpuzzel met begrippen uit de theorie laat zien. Zonneveld beoordeelt de studenten namelijk wel degelijk op hun beheersing van de stof. Hij stelt duidelijke leercriteria en wil een correcte verwerking van het studiemateriaal zien. Maar ook voor de creativiteit en opmaak kunnen de studenten punten krijgen.
Doe wat je leuk vindt
De docent science merkt dat het ten goede komt aan de motivatie van zijn studenten ‘Dat vind ik misschien nog wel de grootste winst. Dat je mensen enthousiast krijgt voor wat ze doen. De twee jongens die een rap voor het vak Introduction in Biology, hadden gemaakt? Eén van die twee zat telkens te slapen in mijn les. En kijk eens wat een fantastische energie ze er in hebben gestoken.’ ‘Het enthousiasme dat je met zo’n volledige vrije opdracht aanwakkert, krijg je bijna alleen voor elkaar door te zeggen: “Doe wat je leuk vindt”. Zeggen niet alle motivatietheorieën tegenwoordig dat we het beste uit mensen kunnen halen als je ze zelf de controle geeft over wat ze doen? Ze worden eigenaar van hun product. Maar als studenten liever een paper willen schrijven dan mag dat natuurlijk ook. Niet iedereen vindt het fijn of leuk om zijn creatieve zone in te moeten.’
(Tekst loopt door onder de video)
Naast de alternatieve beoordelingsmethoden maakt Zonneveld ook gebruik van de traditionele methoden, maar vooral op de examens is hij behoorlijk kritisch. ‘Eén van onze taken is het meten van studievoortgang van de studenten. Traditioneel gezien hebben wij daar het geschreven examen, de geschreven papers en de mondelinge presentatie voor gebruikt. Het geschreven examen kan de vorm aannemen van een soort mentale boulimia. Studenten maken een paar all-nighters, nemen zoveel mogelijk informatie in zich op en spuwen dat vervolgens uit op het tentamen, waarna ze het grootste deel vergeten. ‘We hebben bijvoorbeeld met het vak Introduction in Biology een excursie naar Artis en de Hortus Botanicus. Dan vraag ik studenten om een bepaalde plant te identificeren die we eerder die week in de boeken behandeld hebben. Ze hebben geen idee.’ ‘De beste manier om te leren is om de actief bezig te zijn met de stof. De informatie die de jongens in die rap hebben gestopt, dat blijft hangen. Een paper leent zich hier natuurlijk ook wel voor, maar veel studenten geven aan dat op de lange termijn saai te vinden, zeker omdat deze zelfde vorm, papers schrijven, almaar herhaald wordt.’
Tentoonstellingen
Wat de tentamens betreft pakt Zonneveld het soms al anders aan. Hij laat studenten in groepjes achter elkaar tentamens maken, waarbij ze vooraf tien minuten krijgen om met elkaar te discussiëren. ‘Als docent vind ik het veel leuker om een klas fel met elkaar te zien discussiëren dan dat ik ze angstig over een blaadje gebogen zie zitten.’ Of studenten dan minder uitvoeren en op elkaar leunen? ‘Je kan best een keer niet voorbereid zijn, maar dat merk ik natuurlijk wel op.’
‘Als ik kijk naar toekomstgericht onderwijs, dan moet je de vraag stellen: “Wat hebben mensen straks nodig?” Als ik een heel ambitieuze uitspraak mag doen, dan denk ik dat we examens op termijn moeten afschaffen. Waarom zeg ik dat? In het dagelijks leven moet je wel papers maken en presentaties geven, een tentoonstelling te maken of wat dan ook, maar er word je nooit gevraagd om een tentamen te maken.’
