Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Foto: Sanne Mariani
wetenschap

‘Lichaamseigen eiwit kan mogelijk nieuw antibioticum zijn’

Sanne Mariani,
25 april 2018 - 14:23

Microbioloog Soraya Omardien deed met haar researchteam vier jaar lang onderzoek naar nieuwe manieren om gevaarlijke bacteriën te bestrijden. Steeds meer bacteriën zijn namelijk resistent geworden voor antibiotica. Folia sprak haar in haar laboratorium op Science Park. ‘Antibiotica klinkt als iets normaals, maar vroeger kon je je teen stoten en overlijden aan het wondje.’

Waarom is onderzoek naar antibiotica belangrijk?

‘Wanneer iemand een infectie heeft die veroorzaakt wordt door bacteriën, wordt antibiotica voorgeschreven. Hiermee worden de bacteriën gedood. Omdat antibiotica te vaak, te veel en te snel gebruikt wordt, raken gevaarlijke bacteriën steeds weerbaarder tegen de antibiotica. Ze ontwikkelen verdedigingsmechanismen, waardoor ze uiteindelijk resistent worden en de antibiotica niet meer werkt. Simpele bacteriële infecties als een blaasontsteking of een oorontsteking, kunnen dan niet meer zo gemakkelijk worden genezen. Als alle soorten gevaarlijke bacteriën resistent worden voor de huidige antibiotica, hebben we een groot probleem. Het lijkt zo eenvoudig, maar antibiotica is onmisbaar geworden.’

‘De huidige antibiotica zijn de laatste optie die we nog hebben, daarna hebben we niets meer’
Foto: Sanne Mariani

Wat heb je precies onderzocht?

‘Ik heb onderzoek gedaan naar een eiwit dat van nature in het immuunsysteem van de mens voorkomt. Het is een stofje dat bacteriën doodt, net als antibiotica. Dit eiwit valt echter de bacteriën op meerdere manieren tegelijk aan, iets wat huidige antibiotica niet doen. Hierdoor is het voor de bacteriën moeilijker om resistentie te ontwikkelen. Omdat het lichaamseigen stofjes zijn, worden de eiwitten makkelijk afgebroken door het eigen lichaam. Dit kan een probleem zijn als we het eiwit daadwerkelijk als antibioticum willen gaan toepassen in de geneeskunde. Hier is meer onderzoek voor nodig.’

Hoe groot is het probleem van antibioticaresistentie?

‘In Nederland wordt tegenwoordig gelukkig voorzichtig omgegaan met het voorschrijven van antibiotica. Vroeger werd voor koorts of een verkoudheid zelfs al een kuur voorgeschreven. Toch is in Nederland ongeveer 1 procent van de mensen resistent. Dit lijkt weinig, maar dat zijn toch al 170.000 mensen. In Duitsland ligt dit percentage al hoger. In armere landen als Roemenië is het probleem ernstiger. Antibiotica wordt daar overmatig in de landbouw gebruikt of onnodig voorgeschreven. Vee krijgt uit voorzorg lage hoeveelheden antibiotica toegediend om verspreiding van infecties te voorkomen. Veehouders komen er in direct contact met dit vee en de mest van dit vee wordt weer gebruikt voor de landbouw. Zo verspreiden resistente bacteriën zich via gewassen of via personen.’

 

Hebben we hier in Nederland ook last van?

‘Als je een infectie krijgt door bacteriën die voor een deel resistent zijn, zal de antibiotica ook nog maar een deel van de bacteriën doden. De resistente bacteriën blijven in je lichaam. Wanneer je immuunsysteem even minder goed werkt, kunnen die schadelijke bacteriën weer opnieuw infecties veroorzaken. Vooral bij ouderen is dit een probleem, omdat hun immuunsysteem al verminderd is. Wat mensen ook vaak niet beseffen is dat antibiotica erg belangrijk is voor implantaten: voor het zetten van een kunstheup bijvoorbeeld, is goede antibiotica een vereiste.’

 

Lees door onder de afbeelding.

Foto: Sanne Mariani

Wat moet er veranderen in de toekomst?

‘Er zijn nog steeds antibiotica die werken. Veel mensen beseffen alleen niet dat we geen alternatief hebben, als deze in de toekomst niet meer werken. Omdat het nu nog niet zo ernstig lijkt, is de hoeveelheid onderzoek naar alternatieven afgenomen over de jaren. We zijn eraan gewend geraakt hoe makkelijk je infecties kunt genezen, maar we vergeten dat dit is niet altijd zo is geweest. Het klinkt als iets normaals, maar vroeger kon je je teen stoten en overlijden aan het wondje. Daarom is goede controle en preventie - en nieuw onderzoek - zeker nodig.’