Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Foto: Tim Laman (cc, via Wikimedia Commons)
wetenschap

UvA-primatoloog beschrijft nieuwe orang-oetansoort op Sumatra

Dirk Wolthekker,
6 november 2017 - 17:20

Een internationaal onderzoeksteam met onder meer UvA-primatoloog Serge Wich, heeft een nieuwe mensaap beschreven: de Tapanuli orang-oetan, die leeft in de bossen van Noord-Sumatra. Met een populatie van slechts achthonderd apen is de nieuwe soort meteen ook de meest bedreigde mensaap ter wereld. Vijf vragen aan Serge Wich.

U hebt de Tapanuli orang-oetan ‘beschreven’. Wat betekent dat?

‘Dat we hebben onderzocht en in kaart gebracht hoe en of deze orang-oetan verschilt van andere orang-oetansoorten. De Tapanuli orang-oetan is al ontdekt in 1997. Sindsdien hebben we onderzoek kunnen doen naar deze mensaap om er achter te komen of het echt om een andere soort ging, of dat hij behoorde tot een soort die we al kennen.’

 

En?

‘Dit is echt een nieuwe soort. Hij zit genetisch anders in elkaar dan andere orang-oetans en de morfologie, dat wil zeggen de bouw en vorm van zijn organen en weefsels, is ook anders. In het bijzonder verschilt de morfologie van de schedel. Ook is de mannetjes-roep anders dan die van andere orang-oetansoorten. De roep van de Tapanuli-mannetjes verschilt in lengte, snelheid en hoogte van die van de andere mannetjes orang-oetans.’

‘Het onderzoek kon plaatsvinden doordat een Tapanuli orang-oetan door jagers werd beschoten en overleed’

Kunnen we als leek ook de Tapanuli orang-oetan herkennen en onderscheiden van andere orang-oetans?

‘Hij ziet er een beetje anders uit dan andere orang-oetans. Het haar van de Tapanuli is wat gekroester en de dominante mannetjes hebben een duidelijker snor. Dan hadden we eerder ook al geconstateerd, maar die uiterlijke kenmerken kunnen ook verschillen door een andere leefomgeving. Maar nu weten we dat die fysieke kenmerken verschillen omdat het om een ander soort orang-oetan gaat.’

 

Hoe hebt u dit onderzoek kunnen verrichten?

‘Het was eigenlijk het gevolg van een tragisch ongeluk in 2013. Toen is er aan de rand van het bos een Tapanuli orang-oetan door jagers beschoten en uiteindelijk overleden. Daardoor kregen we de beschikking over een exemplaar om onderzoek op te verrichten. Toen constateerden we ook dat de schedel echt verschilt van die van andere orang-oetans.’

 

Met slechts 800 exemplaren is deze mensaap direct al bedreigd. Wat moet er nu gebeuren om ze te redden?

‘Er is behoorlijk wat werk aan de winkel. We hebben om te beginnen deze orang-oetansoort voorgedragen voor plaatsing op de “rode lijst” van bedreigde soorten van de International Union for Conservation of Nature (IUCN). In december zullen we horen of dat is gelukt. Verder moet het leefgebied van de Tapanuli voor honderd procent een beschermde status krijgen, zodat er bijvoorbeeld geen houtkap meer kan plaatsvinden. Verder zou er ook flink moeten worden ingegrepen in de infrastructuur: het gebied wordt nu nog gebruikt voor mijnbouw en er zijn plannen voor de aanleg van een hydro-elektrische dam. Dat moeten we eigenlijk voorkomen.’

 

Zie hier voor de abstract van het onderzoek in Current Biology.