Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Foto: Robin Stevens (cc)
wetenschap

UvA-student gaat metaal in gezonken VOC-schip onderzoeken

Lennart Bolwijn,
20 april 2017 - 15:48

Voor de kust van Engeland wordt deze zomer gedoken naar het achttiende eeuwse VOC-schip De Rooswijk. Elisabeth Kuiper, student van de vijfjarige UvA-master conservering en restauratie, is erbij. Zelf gaat ze niet duiken, maar zich bezighouden met de conservering van de geborgen goederen.

Het schip vertrok op 8 januari 1740 vanaf Texel met Batavia (het tegenwoordige Jakarta) als bestemming. Voor de oostkust van Engeland, ter hoogte van Kent, kwam de Rooswijk in een storm terecht waardoor het schip zonk. Bij toeval werd het scheepswrak door een schatduiker weer ontdekt in een zandbank. Die dreigt nu te verschuiven, waardoor vaart wordt gezet achter de archeologische onderzoeken.

 

Tijdcapsule

Deze zomer wordt met opgravingen en speciale videotechnieken geprobeerd het schip en de manier van leven van de mensen aan boord beter in kaart te brengen. Kuiper: ‘Zo’n schip is net een tijdcapsule. In tegenstelling tot objecten die een tijd in een museum hebben gezeten, is er de afgelopen driehonderd jaar niets aan aangepast door mensen.’

‘De munten zijn in zo’n verschrikkelijke staat, die kun je niet meer als zilver herkennen. Ik vind dat fantastisch.’

Ook al hebben mensen niets aangepast, de zilte zeestromingen deden dat wel. De verschillende omstandigheden van materiaal, temperatuur en bewaarruimte kunnen uiteenlopende effecten hebben op de conditie van de lading aan boord. De onderzoekers hopen dat stoffen materialen, zoals dekens, gordijnen en kleding, nog enigszins door het zand zijn beschermd.

 

Kuiper is zelf gespecialiseerd in materiaal van metaal, en zal zich richten op scheepshaken, muntstukken en wellicht een kompas: ‘De objecten hebben honderden jaren op de zeebodem gelegen, dan bindt het zeezout met de metalen. Boven water zullen de objecten te maken krijgen met hele andere omstandigheden dan onder water en dat kan het degradatieproces enorm versnellen. Metalen zoals ijzer dienen veelal te worden ontzout, bijvoorbeeld in een alkalisch sulfietbad.’

 

Munten

Uit een eerdere berging van De Rooswijk zijn prachtige, glimmende munten van zilver naar boven gekomen, die nu in het Maritiem MuZEEum in Vlissingen liggen. Maar zo’n gelukje is lang niet altijd het geval. Kuiper: ‘Ik ben momenteel bezig met een lading zilverstukken uit een schip dat twee jaar geleden bij Texel is gevonden. Die zijn in zo’n verschrikkelijke staat, die kun je niet meer als zilver herkennen. Ik vind dat fantastisch.’

Lees meer over