‘Ruis maakt muziek juist interessant’
Wat veel muziekluisteraars juist irritant vinden, vindt muziekwetenschapper Melle Kromhout juist interessant: ruis. Morgen promoveert hij op een onderzoek naar ‘ruis’ in geluid. Kromhout, intussen als postdoc werkzaam aan de University of Cambridge, licht zijn onderzoek toe.
Wat heb je precies onderzocht?
‘In mijn dissertatie Noise Resonance. Technological Sound Reproduction and the Logic of Filtering heb ik onderzoek gedaan naar de rol van ruis en andere vormen van geluidsvervorming in geluidsopnames of, meer specifiek, muziekopnames. De meeste literatuur over dit onderwerp ziet ruis als iets negatiefs. Zelfs wanneer het als belangrijk of waardevol wordt beoordeeld, is er sprake van een associatie met geweld, verzet of verstoring.’
Hoe heb je je onderzoek aangepakt?
‘Ik heb vooral gekeken naar de geschiedenis van de geluidsopname, de geschiedenis van de akoestiek, de verschillende manieren waarop ruis in de afgelopen honderdveertig jaar is gedefinieerd en hoe er mee werd omgegaan. Uiteindelijk is het vooral een conceptueel onderzoek waarin ik op basis van filosofische literatuur en media- en informatietheorie heb geprobeerd om de rol van ruis opnieuw te definiëren. In plaats van een verstoring of een bewijs van het falen van de technologie, is de specifieke manier waarop elke technologische schakel tussen de muzikant in de studio en de luisteraar in de woonkamer – van microfoon tot kabel tot versterker – het geluid beïnvloedt, precies dat wat een opname specifiek, verrassend en dus boeiend maakt. In tegenstelling tot wat ik “de mythe van perfecte getrouwheid” noem, is er daarom sprake van een “ruisresonantie”: juist door de onoverkomelijke aanwezigheid van ruis is en blijft opgenomen muziek interessant.’
Wat heb je zelf opgestoken van je onderzoek?
‘Alhoewel het onderwerp “ruis” heel specifiek lijkt, heeft het raakvlakken met veel verschillende vakgebieden. Op die manier had ik de mogelijkheid om veel nieuwe kennis op te doen over zaken waar ik vier jaar geleden helemaal niets van af wist, zoals de precieze werking van digitale geluidsopname of de ontwikkeling van bepaalde ideeën in de akoestiek.’
Melle Kromhout promoveert morgen, op 16 maart, om 12.00 uur in de Agnietenkapel.
