Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Foto: NotFromUtrecht (cc, via Wikimedia Commons)
wetenschap

AMC krijgt eigen begraafplaats voor lijkenonderzoek

Dirk Wolthekker,
17 januari 2017 - 16:45

Het AMC heeft een vergunning gekregen om lichamen die ter beschikking zijn gesteld aan de wetenschap, te begraven op een kleine begraafplaats op het eigen terrein. Het doel is om wetenschappelijk onderzoek te doen naar het ontbinden van het menselijke lichaam.

Het is de eerste zogenoemde ‘tafonomische begraafplaats’ in Nederland. In de Verenigde Staten, Australië en ook in België bestaan al dergelijke begraafplaatsen, maar volgens het AMC zijn de resultaten van onderzoek dat daar wordt verricht door onder meer klimaatverschillen niet te vertalen naar Nederlandse omstandigheden. De onderzoekers zullen vijf jaar onderzoek gaan doen op de AMC-begraafplaats, die een oppervlak heeft van ongeveer vijfhonderd vierkante meter. Het kerkhof zal worden aangelegd op een hoek van het AMC-terrein. Daar moet plaats komen voor ongeveer vijftig lichamen.

 

Eén meter diepte

Op de begraafplaats worden de dode lichamen zonder kist op een diepte van maximaal één meter begraven. ‘Dat is niet diep, maar dat doen we ten behoeve van het forensisch onderzoek,’ zegt AMC-woordvoerder Marc van den Broek. ‘Een crimineel die een lijk begraaft doet dat snel snel en gaat niet eerst een diepe kuil graven. Uit onderzoek blijkt dat zulke lijken vaak vlak onder de oppervlakte liggen en we willen die situatie zo goed mogelijk nabootsen.’

‘Een crimineel die een lijk begraaft doet dat snel snel en gaat niet eerst een diepe kuil graven. Uit onderzoek blijkt dat zulke lijken vaak vlak onder de oppervlakte liggen en we willen die situatie zo goed mogelijk nabootsen’

Met het lichaam gaat meetapparatuur mee de grond in om de ontbinding van het lijk te volgen. Welke gassen komen er vrij? Welke stoffen worden er door de tijd heen gevormd? Van den Broek: ‘Dat is ook voor forensisch onderzoek belangrijk. We weten bijvoorbeeld dat stofje x na zes maanden wordt gevormd in een lijk. Als dat dan wordt gevonden, weet je dus dat de persoon in kwestie zes maanden geleden is dood gegaan of vermoord.’

 

Amerika en Nederland

Anders dan bijvoorbeeld in Amerika krijgt de begraafplaats op het AMC-terrein een drie meter hoge omheining met groen doek en worden de lijken niet in de open lucht gelegd. Van den Broek: ‘Er is niet te zien dat er lichamen zijn begraven. Dat is in bijvoorbeeld Amerika vaak anders. Daar liggen de lichamen vaak gewoon in de open lucht. Dat heeft ook te maken met de ruimte die men daar heeft: je kunt lichamen ergens in de wildernis neerleggen omdat je weet dat er nooit iemand komt. Die situatie kennen wij in Nederland niet.’

 

Codicil

Mensen die hun lichaam voor deze vorm van wetenschappelijk onderzoek ter beschikking stellen moeten daar expliciet toestemming voor geven, vertelt Van den Broek. ‘Normaal gesproken worden lichamen die ter beschikking zijn gesteld van de wetenschap uitsluitend gebruikt voor medisch onderzoek, bijvoorbeeld in een snijzaal. In dit geval moeten mensen expliciet aangeven in hun codicil dat ze hun lichaam ter beschikking stellen voor dit soort bio-forensisch onderzoek.’

 

Het kerkhof op het AMC-terrein zal vijf jaar bestaan. Mocht er daarna behoefte zijn aan verder onderzoek dan zal dat op een andere plek moeten. Van den Broek: ‘De samenstelling van de bodem is na vijf jaar door de ontbinding van het lichaam zodanig veranderd dat de metingen die je zou willen doen, verstoord worden.’