Beste Rudolf,
Gepensioneerd onderzoeker van de FMG en oud COR-lid Flip Lindo schrijft de brief die hij altijd al had willen schrijven aan de onlangs ontslagen docent en activist Rudolf Valkhoff.
We kennen elkaar niet. Ik had je al lang een brief willen schrijven – ik ben vast niet de enige die onder de indruk is van je moed maar er toch al die tijd van heeft afgezien om je een hart onder de riem te steken. Nu ik rijkelijk laat van wal steek, is het ook nog eens een ‘open’ brief, op verzoek van Folia aan de ondertekenaars van jouw solidariteitsverklaring om deze week deze twee opiniepagina’s te vullen. (Ik ben als enige aansprakelijk voor de inhoud.)
Het feit dat veel van de ondertekenaars jou persoonlijk niet zullen kennen, heeft nogal wat mensen, onder wie de decaan van de Faculteit der Geesteswetenschappen (FGw) en jouw directe leidinggevenden, op het idee gebracht dat onze solidariteit met jou op drijfzand is gebouwd. Wij zijn immers onwetend van wat zich écht heeft afgespeeld binnen de afdeling waar je werkt, die van kunst- en cultuurwetenschappen. En omwille van de privacy en andere regels van goed fatsoen moeten wij helaas verstoken blijven van de ‘werkelijke redenen van het ontslag en de weg die daartoe heeft geleid’ (brief decaan FGw Frank van Vree e.a. aan Iris Breetvelt).
Zijn zij vergeten dat jij de officiële stukken voor iedereen die ze wil lezen beschikbaar stelt? Als er daarnaast nog andere ervaringen en opinies zijn die vanwege de goede smaak of discretie niet naar buiten kunnen worden gebracht, hoe kunnen die dan een rol hebben gespeeld in het ontslagbesluit?
Het is een bekende, weinig subtiele maar vrij effectieve methode waarmee de goede naam van politieke lastpakken van staatswege wordt besmeurd. De methode verliest zijn effectiviteit in een rechtszaal, waar men niet gediend is van geheimzinnigheid.
In jouw geval gaat het officiële standpunt gepaard met kwalijk riekende achterklap uit je afdeling en uit de faculteit, door mensen die het allemaal ‘van nabij meegemaakt hebben’ maar vanwege de gevoeligheid zich genoodzaakt zien anoniem te blijven. Je zou een onbetrouwbare luilak zijn en een ruziënde leugenaar, je chanteert je collega’s, je beledigt en bedreigt ze. En dat terwijl deze allemaal van onverdacht progressieve huize zijn! Ook jouw leidinggevenden wijzen in bovengenoemde brief op het ReThink-gehalte van je afdeling. Ze pogen daarmee de relatie tussen hun ontslagbesluit en jouw kritische stellingname te ontkrachten. Je bent niet de enige kritische stem, Rudolf! Onbedoeld wijzen zij hiermee echter op een essentieel en nogal pijnlijk onderscheid tussen de meeste criticasters (mijzelf inbegrepen) en jou: het verschil tussen ‘een kritische opstelling’ en het vertalen van die opstelling in consequente gedragskeuzes in het dagelijks werk en standvastige politieke actie op facultair en universitair niveau.
Ik ben inmiddels met pensioen. Dat pensioen heb ik gehaald omdat ik in ‘mijn kritische opstelling’ altijd keurig binnen de grenzen van het betamelijke ben gebleven (de COR). Zeven jaar heb ik me druk gemaakt, en toen ik vertrok dacht ik mijzelf te kunnen voorhouden dat ik tenminste mijn best had gedaan in ons collectieve gevecht tegen de bierkaai.
Maar toen werd het 13 februari 2015, en Ali Baba en zijn 40 rovers van De Nieuwe Universiteit bleken het Bungehuis te hebben bezet. Boy, wat ging het ineens snel. Binnen een maand kwam de brief van Louise Gunning, waarin zij, in de aanloop tot haar voorstel voor een hervormingsagenda, het gemeenschappelijke gevoel benoemde dat zij bij haar gesprekken met medewerkers en studenten was tegengekomen: ‘het gevoel gaandeweg het hart van de universiteit kwijt te raken’.
Ik vraag me af waar we staan bij het terugvinden van het hart, een jaar na de start van de Bungehuisbezetting. Hoe dan ook, Folia acht de tijd rijp voor een nostalgische terugblik: het (verdwenen) keukentrapje. Dat trapje heeft echter vooral politieke symboliek: het staat voor jouw keuze voor actie, de noodzakelijke voorwaarde voor de hervormingsagenda waaraan zoveel ReThinkers en anderen samen met bestuurders nu een bijdrage leveren. ReThinkers hebben zich daarvoor zonder omhaal schatplichtig aan je verklaard, in een recent statement dat je zeker goed zal hebben gedaan. Ze hebben zich onthutst betoond door je ontslag, pleiten voor een oplossing zodat je aan de UvA kunt blijven doceren, en leggen – en dat vind ik ongelooflijk goed van ze – een helder verband tussen het gevolg dat je aan jouw kritische stellingname hebt gegeven en de maatschappelijke waarde ervan: ‘Rudolf weigerde om een realiteit te accepteren waarin nummers, regels en bedrijfsmatige logica in toenemende mate de essentie van de academische praktijk onder druk zetten. Hierdoor heeft hij een stem gegeven aan de dagelijkse strijd van vele mensen binnen deze academische gemeenschap.’
Beter kan het niet worden gezegd, en het is nu hoog tijd dat bestuurders hun verantwoordelijkheid nemen.
Met respectvolle groet,
Flip Lindo
Heemstede, 13 februari 2016
