Op z'n Duits | Requiem voor de scriptie
Alles aan de universiteit wordt uitgehold. We moeten bezuinigen vanwege de economische crisis/teruglopende studentenaantallen/vastgoedspeculatie (doorhalen wat niet past bij uw politieke overtuigingen). Het gevolg is economisering die zich uit in stijgende werkdruk en nadruk op output.
Stapje voor stapje is de universiteit veranderd in een gestroomlijnde fabriek waar studenten maar in de weg lopen. Het is dan ook de bedoeling dat ze zo kort mogelijk blijven. Het meest duidelijk wordt dit bij de scriptie. Studenten zijn er dan al lang genoeg. Pas als ze eindelijk klaar zijn, ontvangt de universiteit geld voor ze. Die perverse prikkel lokt de terreur van rendementsdenken uit: de scriptie is hét moment waarop studenten nog een staartje studievertraging meepikken en opleidingen doen er alles aan om dat te voorkomen. ‘Naar de 6 toewerken’ was de instructie die mij vroeger bij Communicatiewetenschap werd gegeven.
De scriptie als meesterproeve van bekwaamheid bestaat bijna nergens meer. In de plaats is een uitgebreid paper gekomen dat in veel gevallen niet eens zelfstandig wordt geschreven. De vakken voorafgaand aan de scriptie bouwen steeds instrumenteler toe naar de scriptie. Er wordt bijvoorbeeld uitgebreid aandacht besteed aan opzetten schrijven. Als je in een half semester een masterscriptie moet afleveren, is immers geen tijd om vier weken na te denken over wat je eigenlijk wilt weten. Intellectuele rijping en onderwijsrendement zijn elkaars vijanden.
Bij grote studies worden scripties in klasjes geschreven. Een docent krijgt een aantal studenten toegewezen die hij samen begeleidt, meestal op een onderwerp dat direct aansluit bij zijn eigen onderzoek. Als er dan een goede tussen zit, kan daar immers een artikel uit worden getrokken. Een handige efficiëntieslag voor de docent, maar leert de student ook nog iets?
Een handige docent reikt zijn studenten het theoretisch kader aan. De methode ligt meestal ook al vast. Feedback is geformaliseerd in formulieren. Bij sommige studies is de tweede lezer vervangen door een commissie die steekproeven trekt uit alle ingeleverde scripties. Het doel is alleen om te zorgen dat een visitatiecommissie het eens is met de gegeven cijfers.
Als ik dit aan mensen buiten de universiteit vertel, vallen ze bijkans flauw. De kroon op je studie waar je eindelijk echt zelf aan de slag moet, is net als de studiebeurs en een bieb met boeken een herinnering uit het verleden geworden. Terwijl we continu gebombardeerd worden met domme marketingslogans die ons vertellen dat het onderwijs aan alle universiteiten excellent is (aan de UvA studeren Intellectuele Rebellen, aan de UU zijn het Bright Minds en aan de RUG Born Leaders die Reachen for Infinity), is het onderwijs uitgekleed. We stonden erbij en we keken ernaar.
