Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
opinie

'Studenten zijn geen stakkers'

Een gastredacteur,
8 juli 2014 - 07:01
Van studenten wordt verwacht dat ze zo snel mogelijk afstuderen. Met digitale toetsen proberen universiteiten het studiesucces zo goedkoop mogelijk te verhogen. Geen wonder dat studenten zich als 'stakkers' gaan gedragen en de boel flessen, betogen psychologiestudenten Ruben van Beek en Boris Stapel

Digitaal toetsen werkt in de huidige vorm niet. Na het tweede fraudegeval met digitale toetsen dit kalenderjaar besluiten wij als ervaringsdeskundigen maar eens in de pen te klimmen.

De opleiding psychologie ziet in digitaal toetsen hét middel om studiesucces te waarborgen. Studenten moeten deze toetsen verplicht periodiek, vaak wekelijks, afleggen. Het doel is om hen te stimuleren de leerstof niet pas in de week vóór het tentamen tot zich te nemen maar al eerder. Doordat studenten langer met de stof bezig zijn geweest en tussentijds feedback ontvangen op hun prestaties, weten zij beter waar het vak over gaat, wat leidt tot betere cijfers. Hierdoor zakken minder mensen op examens en behaalt de opleiding haar doelen wat betreft studiesucces. Dit verhoogde studiesucces leidt ertoe dat de samenleving minder geld kwijt is per afgestudeerde student. Een ware utopie doet zich voor: betere cijfers, goedkopere studenten, targets worden gehaald. Hoera!

Gaten in het systeem
Helaas, de werkelijkheid ligt anders. Al jaren wordt op grote schaal gefraudeerd bij deze digitale toetsen. Studenten oefenen niet met de stof maar met het uitwisselen van de antwoorden ervan. Wij menen dat dit de reden is dat de meeste digitale toetsen niet meer meetellen voor het eindcijfer van een vak, hoewel dat nooit expliciet zo gecommuniceerd is. De opleiding blijft echter toch nog steeds gebruikmaken van de digitale toetsen, ondanks het feit dat men op de hoogte is van de gaten in het systeem. Dat men na jaren niet-handelen nu overgaat tot het ongeldig verklaren van de toetsen is wellicht te laat, maar wel terecht.

De opleidingsdirecteur beticht de studenten van 'stakkerig gedrag'. Maar was het niet in de eerste plaats de opleiding zelf, die de studenten als stakkers beschouwde en daarom deze digitale toetsen invoerde? De uitleg bij het digitaal toetsen is dat het studenten helpt regelmatig te werken, maar daarmee neemt men ook eigen verantwoordelijkheid en autonomie weg bij de studenten. Het digitaal toetsen is een indicator voor weinig vertrouwen in de student. Het frauduleus handelen van studenten proberen wij hier geenszins goed te praten; studenten kunnen namelijk ook níét frauderen, vanzelfsprekend. Toch pleiten wij voor een nuancering van het door de opleidingsdirecteur geschetste beeld.

De langstudeerboete, het sociale leenstelsel en ongunstige herkansingsmogelijkheden zorgen ervoor dat studenten meer dan ooit de noodzaak voelen om alle examens in hun studie in één keer te behalen. Er ligt steeds meer een focus op het diploma en steeds minder op de weg er naartoe, de studie zelf. Er wordt ook in het eerste jaar expliciet gecommuniceerd dat er van studenten verwacht wordt dat ze nominaal studeren en dat zij al snel studievertraging oplopen als zij een examen niet behalen. De druk die door studenten gevoeld wordt, speelt een rol van betekenis. De oorsprong van deze druk ligt volgens ons in de prestatieafspraken die de universiteit gemaakt heeft met het ministerie van OCW. De doelstellingen op het gebied van studiesucces, specifiek die over studieuitval, zorgen ervoor dat de universiteit zich genoodzaakt ziet om een deel van deze druk bij studenten neer te leggen.

Duivels dilemma
Los van deze prestatieafspraken betekent meer studieuitval ook simpelweg minder geld voor de opleiding. Wij begrijpen dan ook dat de opleiding ervoor kiest grote aantallen studenten toe te laten en zo veel mogelijk probeert hen de studie succesvol af te laten ronden. Het onderzoeksinstituut leeft van deze aantallen en de financiële middelen die zij genereren. Studenten meer verantwoordelijkheid en écht onderwijs geven betekent waarschijnlijk ook meer uitval en dus minder geld voor onderzoek, een duivels dilemma.

'Het lijkt een algemeen probleem dat studenten steeds meer moeite doen om snel, in één keer alle goede antwoorden ergens vandaan te kunnen trekken.' Uit deze uitspraak van de onderwijsdirecteur klinkt oprechte verbazing. Wij hebben betoogd dat studenten tot dit gedrag komen omdat de indruk is ontstaan dat de belangen groot zijn en dat studenten maar beter alles in één keer kunnen behalen. Het zijn de omgevingsfactoren waar studenten geen invloed op hebben die de kans vergroten dat zij in fraude vervallen. Het wegschuiven van alle verantwoordelijk naar de studenten is dus te kort door de bocht.