Op z'n Duits | De gepolitiseerde boterham
In Tilburg stemt bijna de helft van de studenten voor de medezeggenschap. Volgens de ambtelijk secretaris van de Universiteitsraad komt dat omdat het in Tilburg gaat over praktische zaken. Maar in Amsterdam krijg je ook daar de mensen niet warm voor: de petitie voor lagere prijzen in de kantines werd minimaal ondersteund.
De petitie werd getekend door 3.794 studenten en medewerkers van de UvA en HvA. De UvA telt zo’n 40.000 studenten en medewerkers, de HvA naar schatting 50.000. Dat betekent dat nog geen vijf procent bereid was een simpele digitale handtekening te zetten onder iets waar toch niemand op tegen zou kunnen zijn.
Alhoewel. Folia vroeg haar opiniepanel of de kantines te duur waren en slechts één lid, actief bij de Asva, antwoordde volmondig ja. Een hoogleraar cardiologie zei iets algemeens over voedzaamheid, een hoogleraar astrofysica vond de prijzen wel hoog maar opperde dat studenten beter boterhammen van thuis meenemen. Dat deed hij zelf ook. Dat laatste vond ook student Olivier de Gaay Fortman. Klagen over hoge prijzen is een vorm van luiheid meent hij, ‘smeer uw eigen boterham en u zult niet van honger omkomen!’
Een fraai stukje neoliberale internalisering. Zo bekeken hoef je nooit iets. Je hoeft niet in de kantine te eten, je kunt ook je eigen brood smeren. Je hoeft niet in Amsterdam te wonen, je kunt ook bij je ouders blijven. Je hoeft überhaupt niet te gaan studeren, je kunt ook zelf naar de bieb.
Maar wat als we – heel gek – het eens omdraaien? Als we het niet bij de student, maar bij de cateraar leggen? Want je hóeft geen winst te maken. De Gaay Fortman presenteert het als een fact of life: ‘De universiteit maakt winst op voedsel; c’est ça’. Alsof kapitalisme een natuurgegeven is en geen keuze. De ultieme triomf van dit systeem is dat mensen geen alternatief meer zien, zelfs niet aan instellingen die helemaal geen winstkenmerk behoren te kennen.
Vroeger werden de kantines gepacht door studenten. In sommige gebouwen was dat een beetje winstgericht, in andere was het volledig socialistisch. Dat moest in de jaren 00 anders, het moest gestroomlijnd, ondergebracht bij één cateraar die een aanbestedingsronde moest ‘winnen’. Er was vooraf en achteraf terecht maar tevergeefs veel protest, want het is nooit meer goed gekomen.
De kwaliteit ging achteruit en er moest gevochten worden om gekoesterd personeel (Tony in het Binnengasthuis!) te behouden. Een warme maaltijd bij de lunch werd dubbel zo duur, niet alleen vervelend voor studenten maar ook voor medewerkers. ‘Ja maar boterhammen van thuis’ is een bizarre tegenwerping aan een internationale universiteit, waar een steeds groter deel van de populatie niet is opgegroeid met Nederlandse lunchgewoontes.
Steeds weer werd er beloofd dat er ook goedkoop assortiment zou blijven, steeds weer bleek dat een leugen. In plaats daarvan kwamen er potsierlijke bannieren en later ‘urban jungles’ waar niemand voor wil betalen, maar die managers van het moederbedrijf gelukkig stemmen. Ook nu weer zijn er beloftes, en de studenten achter de petitie laten zich afschepen met een ‘pilot met budgetprijzen’. Een leuke photo-op met Jan Lintsen van het CvB, die niet kan nalaten toe te voegen dat uit eigen tevredenheidsonderzoek blijkt dat alles heus pais en vree is.
De Tilburgse ambtelijk secretaris heeft ‘het gevoel dat de verkiezingen aan de UvA veel meer over politieke thema’s gaan’. Dat is maar ten dele waar. Eerder is het zo dat alles hier is gepolitiseerd. De academische gemeenschap is verdeeld, en misschien is dat wel zo omdat het te duur is om samen in de mensa te eten.
