Op z'n Duits | Werkdrukwinst
Collective closing day. Het is een concept dat ik met moeite uitgelegd krijg aan buitenlandse studenten. In de cao is opgenomen dat universiteiten een aantal dagen per jaar hun werknemers verplicht vrij kunnen geven. De uren komen uit het verloftegoed, de gebouwen zijn dicht. Wat een heerlijk idee. Heeft u er ook zo van genoten?
Het had natuurlijk niet beter gepland gekund. Precies in tentamentijd, middenin conferentieseizoen. Een extra verplichte vrije dag waarop iedereen gewoon moet werken, betaald uit je eigen uren. Als je niet op werkreis bent moet dat dus thuis, want je kantoor is gesloten. Collectief. Je zou natuurlijk kunnen besluiten niet te werken, zoals de baas tenslotte lijkt voor te schrijven. Dat betekent echter dat de arbeid zich opstapelt. Het werk van de academicus is nooit klaar, een vrije dag bestaat eigenlijk niet.
Onderwijzend personeel heeft te maken met een enorme werkdruk. Aan de Universiteit Utrecht schrijven mijn collega’s er lijvige e-mails over, zo lijvig dat ze de werkdruk verder verhogen. Managers weten dat het erkennen van problemen cruciaal is, dus volgen op de lijvige klachtenbrieven nog lijvigere notities vol bevestiging. ‘We horen het probleem, we gaan ermee aan de slag.’ Managers zijn ook maar werknemers en dus altijd druk. Een daadwerkelijke oplossing komt nooit. Dat kan ook helemaal niet.
Het probleem wordt volop benoemd, niet alleen in het hoger onderwijs maar ook voor de niveaus eronder. Zo benoemd is het probleem, dat we allang weten dat de werkdruk inherent is aan het systeem; het systeem dat onderwijs structureel onderwaardeert. ‘De genoemde uren zijn rekenuren.’
De werknemer van de universiteit internaliseert de kwestie. Andere collega’s slagen wel, dus harder werken maar. Geen loonslaaf neoliberaler dan de wetenschapper, geen groter gelovige in de mythe van meritocratie dan de academicus.
Doorploeteren is het credo. Gewoon weer een beursaanvraag schrijven, ook al weet iedereen dat de toekenning een loterij is waarbij vorige winnaars ook nog eens meer kans maken. Netjes niet al te lang na de deadline die review doen voor het journal dat jou om gratis arbeid verzocht, omdat je wenst te blijven geloven in de kwaliteitscontrole op kennis. Even een paar essays nakijken op zaterdagochtend, zodat je zonder schuldgevoel ’s middags in de zon mag liggen.
Collectieve sluitingsdag is een minieme manifestatie van het feodale stelsel dat de hedendaagse universiteit is, een klein speldenprikje dat je herinnert aan de verhoudingen. Zo klein dat je het gewoon kan negeren. Bovendien hoef je die dagen niet zelf bij te houden in je verlofregistratie, het gebeurt automagisch. Toch weer een stukje winst op de werkdruk.
