‘Geef student kans om te groeien’
D66 gaat de komende verkiezingen in met de slogan Kansen voor iedereen. Kamerlid Paul van Meenen legt uit wat de partij daarmee bedoelt in het hoger onderwijs voor de komende jaren: het goedkoper maken van een tweede studie, geen selectie in de masterfase en 1 miljard extra voor onderzoek en innovatie.
De grootste verandering in het hoger onderwijs van de afgelopen jaren was zonder twijfel de hervorming van de basisbeurs naar het studievoorschot. Het geld dat hierdoor beschikbaar komt, wordt geïnvesteerd in beter onderwijs. Dat was hard nodig om de kwaliteit van het hoger onderwijs te verbeteren. Het aantal studenten is sinds de jaren tachtig namelijk verviervoudigd, terwijl het budget niet evenredig mee is gegroeid. Dat was niet meer vol te houden. Door het studievoorschot kan er elk jaar tot een miljard euro extra geïnvesteerd worden in het hoger onderwijs.
Uitgangspunt bij deze hervorming was dat iedereen die wil studeren dat ook kan. Gelukkig laten de cijfers zien dat de instroom van studenten weer op hetzelfde niveau zit als vóó́r de invoering van het studievoorschot. Dat betekent dat we ons nu vol kunnen richten op het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs. Kleinere klassen, betere studievoorzieningen, meer docenten en betere ict-voorzieningen. Daarvoor is goede input van studenten op instellingen onmisbaar; reden dat D66 ervoor heeft gezorgd dat studenten instemmingsrecht krijgen op de hoofdlijnen van de begroting. Deze kwaliteitsver- beteringen moeten straks ook terug te vinden zijn in het oordeel van studenten over hun studie, bijvoorbeeld in de Nationale Studenten Enquête.
Tweede studie
Kansen voor iedereen: dat is de titel van het verkiezingsprogramma van D66. En dat is precies waar D66 ook de komende jaren aan wil werken. Neem studenten die een tweede studie willen doen. Gemiddeld bedraagt het collegegeld voor studenten die een tweede bachelor doen bijna 10.000 euro per jaar. Voor een tweede master is het zelfs 13.000 euro, met uitschieters naar 32.000 euro.
Studeren is meer dan zoveel mogelijk studenten zo snel mogelijk door een opleiding jagen. D66 wil dat studenten de kans krijgen zich zo breed mogelijk te ontwikkelen. Studenten die dat willen, moeten daarom een tweede studie kunnen doen. D66 wil dat het volgen van een tweede studie flink goedkoper wordt en evenveel kost als de eerste studie. Bovendien wil D66 absoluut geen bindend studieadvies in het tweede of derde studiejaar. Een bindend studieadvies in het eerste jaar kan wel nuttig zijn. Dan moet er wat D66 betreft wel een individueel advies worden gegeven, in plaats van dat alleen naar het aantal studiepunten wordt gekeken.
Selectie aan de poort
Ook zien we de afgelopen jaren de selectie in het hoger onderwijs toenemen. Bij een derde tot de helft van alle masteropleiding wordt geselecteerd. In Utrecht wordt zelfs bij 93 procent van de masteropleidingen geselecteerd. Dat soort selectie doet niks voor de kwaliteit van de opleiding, maar ontneemt studenten wel de kans om de gewenste master te volgen.
Daarom wil D66 geen selectie in de masterfase, tenzij het nodig is omdat er te weinig docenten of studiefaciliteiten zijn. De huidige decentrale selectie is te ondoorzichtig. Het is niet duidelijk waarom een student niet wordt toegelaten. Dit werkt kansenongelijkheid in de hand.
In de praktijk blijkt bijvoorbeeld dat allochtonen in dit systeem worden benadeeld. Decentrale selectie kan daarom wat D66 betreft alleen worden toegepast als de criteria voor de selectie van tevoren volkomen transparant zijn. Dan kan iedere student zien waarom hij of zij niet is toegelaten.
Ook moeten studenten meer kansen krijgen om als wetenschapper door te groeien en toponderzoek te verrichten. Wat D66 betreft wordt de pilot met ‘promotiestudenten’ gestopt en gaan we meer investeren in onderzoeksbeurzen voor jonge toponderzoekers, de zogeheten ‘veni, vidi, vici-beurzen’. Onderzoekers moeten worden ondersteund en ge- stimuleerd te kijken naar manieren om onderzoeksresultaten te gebruiken om een bedrijf te beginnen, maar valorisatie moet geen belemmering vormen voor fundamenteel onderzoek. Nobelprijswinnaar Ben Feringa wijst ook op het belang van voldoende vrij onderzoek. Die oproep ondersteunt D66 van harte. Daarom willen we 1 miljard extra investeren in onderzoek en innovatie.
Toegankelijkheid, kwaliteit en kansen om door te groeien. Daar moet het wat D66 betreft de komende jaren over gaan. De investeringen in de kwaliteit van het onderwijs moeten studenten snel gaan merken.
Dan zorgen we echt voor kansen voor iedereen.
Paul van Meenen is Tweede Kamerlid namens D66.
