Lekker stereotyperen | De kerstballen
We hebben een grafhekel aan kerst, sinds vorig jaar. Ons nichtje Myrthe kwam toen terug uit Ecuador. Ze at vanwege haar taille altijd al weinig vlees, maar in Zuid-Amerika was ze overtuigd vegetariër geworden zodat ze klimaatneutraal terug kon vliegen. Ze vertelde: ‘Jullie zouden eigenlijk allemaal een keer naar de Galapagoseilenden moeten. Als je ziet hoe zo’n reuzeschildpad haar jonkies grootbrengt besef je pas echt hoe kwetsbaar onze planeet is.’ Dat schoot bij oom Lucas in het verkeerde keelgat.
Lucas wendde zich tot onze vader: ‘Je ziet, Jos. Je koopt vliegtickets voor zo’n kind, omdat je toch denkt dat ze wat van de wereld gezien moet hebben. En hoe komt ze terug? Als een hippie die te beroerd is haarzelf voor kerst fatsoenlijk aan te kleden.’ We keken allemaal naar Myrthe die rood aanliep, terwijl ze een poging deed haar gebreide armbandjes te verbergen. Na een korte stilte nam onze moeder het woord: ‘Nou Myrthe, als je het niet erg vindt ga ik gewoon door met de ree aansnijden.’ De mannen bulderden van het lachen en wij lachten schaapachtig mee.
Myrthe bedankte voor haar portie ree. Dat had iedereen natuurlijk al aan zien komen – ze had sinds haar terugkomst luidkeels aangekondigd dat ze vanaf nu vegetariër was – maar dat weerhield oom Lucas er niet van om er een enorm punt van te maken. ‘Myrthe, kijk nou eens. Mijn arme schoonzus is afgelopen week helemaal naar Putten gereden voor een mooi stuk. Dat edele dier heeft uren in de marinade gelegen, is perfect opgebakken. En wat doet mevrouw?’ Waar Myrthe zich net nog stil hield, kon ze zich nu niet inhouden. ‘Weet je, jullie hier in deze stadsstaat zijn jullie band met de natuur verloren. In Ecuador gaat het contact met de aarde veel dieper.’
Tot dat moment ging het nog relatief goed. Maar toen zag oom Lucas zijn kans schoon om over de vluchtelingencrisis te beginnen.
‘Komt ze weer, met die inlanders,’ zei hij, met een aardappel in zijn keel. ‘We hebben ze afgelopen jaar als ware het een exodus naar ons beschaafde continent zien komen. En hoe ze dan huishouden. Na drie jaar zingen ze nog geen regel mee uit ons volkslied, maar de bijstandspapieren kennen ze uit hun hoofd.’ Myrthe werd nog wat roder. ‘Jezus man, hork. Papa, kun je dan geen enkel begrip opbrengen voor mensen die uit een oorlog komen?’ Het leek even of oom Lucas niet wist hoe te reageren. Maar dat was schijn. ‘Begrip? Ga jij mij nu vertellen wat begrip is? Op dat rode schooltje van je hebben ze geen weet van de reële zorgen van de mensen in het land. Je moet er toch niet aan denken dat het hele azc-circus hier in Laren neerstrijkt.’
Ons nichtje sloeg met haar lepel op tafel. ‘Pap!’ riep ze uit, ‘wat ben je racistisch geworden!’ Aan het woedende gezicht van onze moeder zagen we dat ze te ver was gegaan. ‘Lieve Myrthe,’ zei ze kil, ‘dat je vegetariër bent vinden we hier prima. Zoals je ziet vinden we het niet erg om ons een beetje aan te passen. En we vinden het hartstikke leuk dat je je nu zo interesseert in politiek. Maar we gaan niet het kerstfeest verstieren. Vanaf nu houden we het gewoon gezellig.’ Maar heel gezellig is het niet meer geworden.
Over anderhalve week gaan we weer naar Laren. Meer nog dan op oom Lucas, waren we boos op onze moeder. Zich verschuilend achter gezelligheid had ze ruim baan aan de donkerste krochten van Lucas’ onderbuik gegeven. Voor onze oom komen de aanstaande verkiezingen te vroeg, maar met onze ouders valt misschien nog te praten. Deze kerst moeten we ons goed voorbereiden. We bedenken voor elk familielid een gemeend compliment, dat we bij de borrel al geven, want we zijn vastbesloten het daarna flink ongezellig te maken.
