Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Ze overlegt met Mark Rutte en adviseert secretaris-generaal van de VN Ban Ki-moon. De Amsterdamse Ralien Bekkers (22) is toegelaten tot de prestigieuze Yale-universiteit, maar hoe moet ze dat betalen?

Ralien Bekkers houdt zich dagelijks bezig met de grote uitdagingen van de wereld, dus het probleem waar ze nu een oplossing voor moet vinden is relatief eenvoudig: ze is aangenomen op de hoog aangeschreven master Environmental Management aan de Yale-universiteit in de VS, maar de UvA-studente Future Planet Studies kan geen beurs vinden om haar opleiding van 60.000 euro te betalen. Haar onderzoeksgebied is niet specialistisch genoeg en Yale is wel erg duur, kreeg ze te horen van de fondsen waar ze een aanvraag indiende.

Ten onrechte, vindt Bekkers, maar is ze uit het veld geslagen? ‘Dat nooit,’ zegt Bekkers stellig, vanachter haar laptop op een Amsterdams terras. ‘Ik ben nu een fiscalist en een webdesigner aan het regelen. Dat geld moet er komen, dus ik ga het crowdfunden.’

Eenieder die haar wil helpen, kan via een website geld doneren. Een studiebeurs van sympathisanten dus. ‘Via Twitter krijg ik van iedereen steunbetuigingen. Vrienden in het buitenland moedigen me ook aan: zorg dat je dat geld bij elkaar krijgt, dit is een kans die je moet pakken. De eerste paar duizend euro zijn me al toegezegd. Wat er ook gebeurt: ik ga daarheen. Al moet ik me behoorlijk in de schulden steken, ik ga die opleiding doen. Ik kan ook niet anders: ik heb me gisteren ingeschreven en ik ben al op zoek naar een kamer.’

Wie met Ralien Bekkers een kop koffie drinkt, moet even een versnelling hoger schakelen. Termen als 'handelingsperspectief,' 'innovatiemanagement' en 'partnerships tussen generaties' volgen elkaar in rap tempo op. Bekkers zegt wat ze denkt en haar dromen zijn groot.

Misschien dat haar ambitie haar wel een beetje in de weg zit hier: ‘Ik word door het Nederlandse onderwijssysteem op zijn zachtst gezegd niet gestimuleerd om het beste uit mezelf te halen. 'Kun je niet wat dichterbij gaan studeren? Waarom doe je geen opleiding in Wageningen?' Dat soort dingen hoor ik. Dat vind ik onbegrijpelijk. Wil je nou dat jongeren hun talent benutten of niet?’

Bekkers vindt iets pas interessant worden als het niet vanzelf gaat. Ze is de Nederlandse jongerenvertegenwoordiger bij de Verenigde Naties en dus discussieert Bekkers met de wereldtop over klimaatverandering, duurzaamheid en milieu. Daarbij neemt ze geen blad voor de mond.

Tijdens de Algemene Vergadering in New York werd het stil in de zaal, toen ze in een speech de grijze mannen in grijze pakken opriep om nu eindelijk eens boven nationale belangen uit te stijgen en te gaan samenwerken om grote wereldproblemen aan te pakken. Er volgde een daverend applaus en complimenten van de afgevaardigden uit de hele wereld. ‘Well done,’ fluisterde Ban Ki-moon.

Inmiddels mailt de voorzitter van de Algemene Vergadering van de VN haar of ze wil spreken op de volgende bijeenkomst in New York. Ze speecht tijdens de duurzaamheidstop in Rio de Janeiro en probeert de top van het internationale bedrijfsleven ervan te overtuigen dat ze moeten investeren in een groene economie. Daarbij praat ze net zo gemakkelijk over fossiele brandstoffen als over internationale besluitvorming.

Invloed uitoefenen
Tussendoor roept ze jongeren op om hun stem te laten horen over de toekomst, tijdens een eindeloze reeks gastlessen op middelbare scholen. ‘Je ziet dat ze enthousiast worden als ze merken dat ze, misschien wel via mij, invloed kunnen uitoefenen. Veel jonge mensen denken dat ze nooit kunnen doordringen tot de plekken waar de beslissingen worden genomen. Onzin, dat kan best. Je moet gewoon eisen dat je stem wordt gehoord.’

Toegegeven, Bekkers maakt het zichzelf niet gemakkelijk. Tijdens haar studie aan de UvA wilde ze extra vakken volgen aan de Universiteit Utrecht. Ze moest er alle organisatorische muren binnen de UvA voor afbreken, maar het lukte. ‘Dat soort dingen wordt mij niet altijd in dank afgenomen, geloof ik. Ik ben niet erg gevoelig voor autoriteit. Een docent eiste ooit dat ik een klimaattop in Qatar zou afzeggen om bij zijn colleges te zijn. Dat ging ik mooi niet doen, natuurlijk.’

Haar situatie is niet uniek, zegt ze. Er zijn meer excellente studenten die botsen met het bureaucratische systeem in Nederland. Er is steeds minder geld beschikbaar voor studenten die een bijzondere opleiding in het buitenland willen volgen. Die beurzen richten zich bovendien met name op specifieke onderzoeksgebieden. Studenten die zich breder willen ontwikkelen, vallen vaak buiten de boot.

Dat onderschrijft ook Barbara Oomen, decaan van het University College Roosevelt in Middelburg, een universiteit die zich uitsluitend richt op excellente studenten. ‘In Nederland gooien we studenten in het zwembad en kijken we wie er boven komt drijven. Dat neem ik het hoger onderwijs wel eens kwalijk. Er moet veel meer aandacht komen voor slimme studenten, die ambitieus zijn en die het beste uit zichzelf willen halen. Het is ongelofelijk om te zien wat studenten kunnen bereiken als ze de kans krijgen om hun potentie te ontwikkelen.’

Het geldgebrek wordt de komende jaren mogelijk alleen maar een groter probleem: de subsidie die hogescholen en universiteiten sinds 2008 kregen om excellentie te bevorderen, stopt eind dit jaar. Dit Sirius-programma werd juist in het leven geroepen om Nederland te laten concurreren met academische toplanden. Maar vanaf 2015 moeten de onderwijsinstellingen excellentieprogramma's weer zelf betalen.

Volgens de Nuffic, de instelling die de internationalisering in het hoger onderwijs moet bevorderen, zijn er niet per se minder beurzen beschikbaar voor excellente studenten die aan topuniversiteiten willen studeren, maar de belangrijke Huygensbeurs is in 2012 gestopt.

De Europese Unie stelt wel vijftien miljard euro beschikbaar om studenten in andere Europese landen te laten studeren, maar het loopt nog geen storm: slechts 3,1 procent van de Nederlandse studenten volgt een opleiding in het buitenland.

Oma als voorbeeld
Reden te meer om juist Bekkers een kans te geven op Yale, zou je denken. Maar ook van de UvA komt weinig hulp, ondanks ronkende aanbevelingsbrieven van hoogleraar Louise Fresco en Unilevertopman Paul Polman. Bekkers: ‘Zonder de hulp van de UvA maken mijn aanvragen bij kleinere beurzen ook weinig kans. Terwijl ik vind dat alle kleine beetjes helpen.’

De website waar Bekkers geld inzamelt, is bijna online, maar het kan haar niet snel genoeg gaan. De eerste donateurs hebben zich al gemeld, gelukkig. Er is nog een flink gat, ondanks steun van haar familie. Vooral haar oma is trots, vertelt Bekkers: ‘Toen ik mijn toelatingsbrief voor Yale binnenkreeg, heb ik haar gebeld. Zij is een voorbeeld voor me, ze was een echte zakenvrouw.’

Vóór juli moet Bekkers de begroting sluitend krijgen, want dan vliegt ze naar Yale om aan haar studie te beginnen. ‘Dat komt goed uit, want dan moet ik toch al in New York zijn om vergaderingen bij te wonen bij de Algemene Vergadering van de VN.’

Tekst: Maarten van Dun