Hoe maak je baby's zonder seks? Volg deze talkshow op Lowlands
Dit weekend zijn drie UvA-onderzoekers te zien in de live talkshow The Mind @ Lowlands op festival Lowlands in Biddinghuizen. Wat gaan ze vertellen? En wat willen zij het festivalpubliek meegeven?
De live talkshow, georganiseerd door wetenschapstijdschrift New Scientist en de VPRO, is op vrijdag, zaterdag en zondag te volgen in The Mind of the Universe-tent. Universiteitshoogleraar Robbert Dijkgraaf houdt diverse video-interviews met onder meer wiskundige en Microsoft-researcher Jennifer Chayes, chemicus George Whitesides en kosmoloog Martin Rees.
Lowlands-bezoekers kunnen tijdens de talkshow in gesprek met wetenschappers die vertellen over hun onderzoek. Vrijdag om 13.00 uur kwam onder meer UvA-wetenschapper en deeltjesfysicus Ivo van Vulpen aan het woord over zijn onderzoek naar donkere materie in het deeltjeslab in Genève. ‘Ik wil dat mensen hun verwondering terugkrijgen,’ zei hij vooraf. ‘Dat ze in de war raken. Hoe is het heelal ontstaan? Bestaat het überhaupt?’
Tekst gaat verder onder de tweet.
Op zaterdag en zondag staan ook UvA-wetenschappers Harry Buhrman (hoogleraar Computerwetenschappen) en Sjoerd Repping (voortplantingsdeskundige) in de tent. Wat willen zij het Lowlands-festivalpubliek meegeven? Een korte introductie.
Harry Buhrman, zaterdag 19 augustus, 15.00 uur: Toveren met quantumcomputers
Om te illustreren hoe ver de wetenschap is in de ontwikkeling van quantumcomputers, die supersnelle berekeningen kunnen maken, citeert Buhrman Thomas Watson’s gevleugelde uitspraak uit 1943: ‘I think there is a world market for maybe five computers.’ Zo veel als men in de jaren vijftig wist van gewone computers, stelt Buhrman, weten we nu over quantumcomputers.
Voor zijn onderzoek houdt hij zich bezig met de vraag wat wel en niet te berekenen valt met computers die zijn gebaseerd op zogenaamde quantumbits, die niet (zoals een gewone bit) een nul of een één kunnen zijn, maar juist een nul én een één. Zo wordt het aantal mogelijkheden met elke toegevoegde quantumbit verdubbeld.
Net als in de jaren vijftig kunnen we niet voorspellen welke maatschappelijke veranderingen deze nieuwe technolgie met zich meebrengt, maar het is wel belangrijk erover te discussiëren, zegt Buhrman. ‘Er staat een revolutie voor de deur. Ik ben er waanzinnig enthousiast over, want door middel van quantumcomputers kunnen we ontzettend veel leren over quantummechanica in de biologie en scheikunde. Maar we moeten ook de discussie voeren waar we met deze technologie naartoe willen.’
Gaandeweg zal duidelijk worden welke gevolgen de quantummechanica heeft voor de maatschappij. Sommige quantumcomputers kunnen bijvoorbeeld heel snel de versleuteling van data op het internet doorbreken, zoals bij betaalgegevens. ‘Daar kunnen we beter nu over discussiëren, dan dat we wachten tot het te laat is.’
De grootste uitdaging voor Harry Buhrman? De aandacht van het feestend Lowlands-publiek bij zijn onderwerp houden. Hoe hij dat gaat doen? ‘Dat gaan we nog zien. Ik heb wel gehoord dat het een heel vriendelijk publiek is.
Sjoerd Repping, zondag 20 augustus, 15.00 uur: Superbaby’s zonder seks
Sjoerd Repping doet onderzoek naar vruchtbaarheidsproblemen en basale processen van voortplanting. Zijn college gaat over de mogelijkheid baby’s te krijgen zonder seks en het ontwikkelen van ‘designerbaby’s’: baby's die aangepast zijn om bijvoorbeeld genetisch bepaalde ziektes te weren. Dat is onlangs voor het eerst via de juiste procedures gelukt met een mensenbaby. Die ‘superbaby’s’ zijn dus niet futuristisch, zegt Repping. ‘Voorplantingsgeneeskunde is nou eenmaal enigszins futuristisch, omdat wat we nu kunnen enkele jaren geleden nog niet mogelijk was.’
‘IVF, waarbij we embryo’s maken zonder seks, bestaat ook al,’ vertelt Repping. ‘Maar IVF is niet mogelijk als een wensouder geen zaadcellen of eicellen kan aanmaken. Inmiddels kunnen we muizen die daartoe normaal niet in staat zijn, toch zaadcellen of eicellen laten aanmaken met stamceltherapie.’ Verder onderzoek gaat bijvoorbeeld over het aanpassen van de cellen van homoseksuele stellen, zodat ook zij een kind kunnen krijgen dat genetisch van beide ouders afstamt.
Wat Repping zijn bezoekers vooral wil meegeven, is dat genetische aanpassing in de toekomst wel echt mogelijk zal zijn, hoewel het nog niet zo ver is. ‘Ik wil ze uitdagen met de vraag: stel je hebt net hier op Lowlands een jongen ontmoet. Hij is leuk, maar hij kan niet goed sporten en jij had juist altijd een kind gewild dat goed kan sporten. En stel dan dat jullie over twintig jaar bij mij komen, en dat ik dan zeg: ik kan voor jullie een sportieve baby maken. Zou je dat dan doen?’
Dus waar houdt het op? ‘Ja, en waar begint het? Uiteindelijk is het niet de wetenschap die daarover beslist, maar de maatschappij. Daarmee krijg je zelfs een publiek dat onder invloed is wel enthousiast.’
