Over de Muur pleit voor een toegankelijke geschiedenis
Een groep historici van de UvA en andere universiteiten heeft de site Over de Muur gelanceerd. ‘We willen de muur tussen de academische gemeenschap en de maatschappij doorbreken,’ vertelt redactielid en geschiedenispromovendus Lisa Kattenberg. ‘De wetenschappelijke elite begint steeds meer los te komen van de maatschappij waar ze in leeft.’
Het idee voor Over de Muur ontstond in december vorig jaar. ‘We zagen na de Brexit en de verkiezing van Trump dat er veel verwijzingen naar de geschiedenis werden gebruikt om grote groepen mensen uit te sluiten of de mond te snoeren,’ vertelt Kattenberg. ‘We willen een tegenwicht bieden aan alle kort door de bocht-vergelijkingen met de recente geschiedenis. Valorisatie wordt door historici vaak gezien als een obligaat nummertje. Je hebt uitzonderingen – Leo Lucassen in het migratiedebat bijvoorbeeld – maar voor het gros van academici is de verbinding tussen onderzoek en de maatschappij een afleidende verplichting.’
Thierry Baudets renaissancevloot
De redactie van Over de Muur denkt daar anders over. Ze heeft twee doelen, zegt Kattenburg. ‘Ten eerste willen we thema’s die actueel zijn van historisch commentaar voorzien op basis van goed gefundeerd onderzoek en een kanttekening plaatsen bij sommige historische vergelijkingen in het publieke debat.’ Zo bleek uit onderzoek van Over de Muur dat het vlaggenschip van Thierry Baudets renaissancevloot een Engels galjoen was, werd James Comey’s verwijzing naar Koning Hendrik II op Over de Muur van context voorzien en werd het Nederlandse slavernijverleden in het kader van Keti Koti onder de loep genomen.
‘Ten tweede willen we een gesprek over geschiedenis als academische discipline aanwakkeren. Over de Muur gaat ook over de betaalmuur die vaak tussen onderzoek en de maatschappij staat. Veel onderzoek verdwijnt achter toegangscodes of is alleen toegankelijk als je betaalt.’
Toegankelijk maken
Dankzij de internationalisering van het hoger onderwijs komt daar nog een barrière bij. ‘Vrijwel alles wordt in het Engels gepubliceerd. Aan de ene kant is dat mooi want zo bereik je een grotere community – sorry, gemeenschap – daar ga ik zelf ook al,’ lacht Kattenberg. ‘Maar het verdiept de kloof tussen maatschappij en de academische wereld ook. Kennisgemeenschappen zijn altijd grensoverschrijdend geweest, maar de focus binnen de geschiedkunde op het vertellen van een mooi – doch historisch accuraat – verhaal is aan de universiteiten vrijwel verdwenen.’
Over de Muur wil die focus weer terugbrengen. ‘We willen dat historici hun onderzoek op een heel laagdrempelige manier naar buiten kunnen brengen met heldere korte stukjes die goed gefundeerd zijn. We betrekken hier zoveel mogelijk mensen bij: ook studenten die een scriptie hebben geschreven. Historisch besef heeft een belangrijke plek in onze samenleving en moet dus voor iedereen toegankelijk zijn.’
