Studenten van UvA, VU, HvA en ROC organiseren samen festival
Waar de scheidende UvA en HvA hun studenten maar niet in contact konden brengen, organiseren studenten van UvA, VU, HvA en een ROC met vereende krachten een festival met precies die gedachte. Hun oplossing om de kloof te overbruggen? De hiërarchie uit het raam, en ieders sterke kanten inzetten bij het werk. ‘De mbo-studenten hadden iedereen al gebeld.’
Wat te doen tegen opleidingssegregatie in de samenleving? Simpel, zeggen deze mbo-, hbo- en wo- studenten: samen een festival organiseren.
Dit jaar besloten de HvA en de UvA hun bestuurlijke samenwerking stop te zetten. Een van de redenen om de instellingen na dertien jaar te scheiden was, dat de gewenste doorstroom van hbo naar wo niet aantoonbaar werd bevorderd. Sterker nog: HvA’ers en UvA’ers kwamen elkaar in het dagelijks leven bijna niet tegen. UvA-politicoloog Durk Gardenier (23) herkent dit: ‘Als je gaat studeren, kom je eigenlijk geen mensen van andere opleidingsniveaus tegen. Bij mijn studie ontmoet ik nooit HvA’ers, laat staan mensen van het mbo.’
Eeuwig zonde, vinden ook Evelien Oosterom (25), Edi de Vries (19) en Samira Shadid (20), die met Durk platform Over Bruggen in Amsterdam vormen, een samenwerkingsverband tussen ROC West, de HvA en de Bildung Academie. Durk was één van de grondleggers van de Bildung Academie aan de UvA. ‘Voordat ik in dit project stapte kende ik wel hbo’ers, maar meer uit het voetbalteam van mijn oude dorp,’ zegt hij. ‘Maar als je eenmaal naar een stad gaat om te studeren blijf je vooral in de kring van je opleidingsniveau.’
Evelien, Edi en Samira studeren cultureel maatschappelijk vorming aan de HvA. ‘Maatschappelijke segregatie moeten we al tackelen in het onderwijs,’ vindt Samira. ‘We brengen daar zoveel tijd door.’ Evelien: ‘Ik heb zelf op het mbo gezeten, dus ik weet heel goed wat de verschillen zijn. Het stoort me dat er van mbo’ers niet zo veel wordt verwacht.’
Moeilijke woorden
Afgelopen jaar sloegen de studenten de handen ineen om met mbo-, hbo- en wo-studenten het festival Vlechtwerk te organiseren. Het idee kwam in oktober 2016 van Ynte van Bakhuizen, één van de initiatiefnemers van de Bildung Academie. Die zocht contact met de HvA en ROC West, waarna Evelien en Samira zich aansloten. Begin februari gingen ze de klassen langs, op zoek naar studenten die mee wilden doen. Soms deden ze het vanuit hun eigen enthousiasme, soms konden ze er studiepunten voor krijgen. In totaal verzamelden ze een groep van negentig studenten, dertig van elk opleidingsniveau.
Na een half jaar samen begrotingen opstellen, DJ’s bellen, workshops op touw zetten en logo’s ontwerpen – kortom, een heel festival organiseren – is de groep studenten er zeker van dat de onderlinge verschillen overbrugbaar zijn. Op 2 juli is het zover, in en rond de hippe club Radion in Amsterdam-West. Durk: ‘Natuurlijk zien we bij elkaar de verschillende manieren van denken, maar uiteindelijk vind je elkaar altijd wel met humor.’
In februari kwamen de negentig mbo’ers, hbo’ers en wo’ers voor het eerst samen. Evelien: ‘Alle mbo’ers gingen links in de zaal zitten, alle hbo’ers in het midden en alle wo’ers rechts. Toen hebben we bij de functieverdeling kleine, gemengde groepjes gemaakt om te voorkomen dat mensen in hun comfortzone bleven hangen.’ Toen er werk verzet moest worden, kwamen de onderlinge verschillen aan het licht. ‘Wat gebruiken jullie moeilijke woorden. Is dat expres?’ zeiden twee mbo-studenten tegen Durk na een praatje van twee Bildung-studenten. In het gesprek dat daarop volgde vertelden de studenten van de UvA en de VU geen idee te hebben dat hun taalgebruik afstand kon creëren. Durk: ‘Maar het gaat juist om dat gesprek. Dat je de verschillen tussen elkaar ziet en met elkaar bespreekt.’
De vooroordelen over elkaar werden zo nu en dan ook bevestigd. Durk: ‘Wo-studenten zijn vaak bedachtzamer, denken wat theoretischer. Mbo’ers zijn wat directer, hebben het hart op de tong. Daar kunnen we beiden van leren.’ Evelien: ‘Toen we bedrijven moesten benaderen over ons project, zei een Bildung-student tegen de mensen uit haar groepje: “Jongens, ik heb een belscript gemaakt, dan weet iedereen wat hij aan de telefoon moet zeggen,” waarop een aantal mbo-studenten reageerde: “We hebben iedereen al gebeld.” Ik vond dat zo typerend!’
Edi zit in het team dat de marketing en financiën regelt bij het festival: ‘Ik dacht, die UvA’ers gaan de professor lopen uithangen en die mbo’ers zijn vast niet vooruit te branden. Dat was helemaal niet zo. De mbo’ers namen heel vaak het initiatief en soms was ik heel blij met de expertise van wo’ers. Eén van die gasten van de UvA was zo goed met de financiën. Die heeft me echt goed geholpen. En misschien hadden mensen ook wel vooroordelen over mij. Waarschijnlijk denken mensen als ze mij zien dat ik langharig werkschuw tuig ben. En op zich was ik dat ook wel, ik liet het op de HvA altijd maar een beetje op me af komen bij groepsprojecten, sjokte er een beetje achteraan. Hier was het van: hup, ga het maar gewoon doen. Dan leer je opeens je verantwoordelijkheid nemen.’
Toenadering van onderaf
Met het project hebben de studenten wel bereikt wat de HvA en de UvA de afgelopen jaren maar niet voor elkaar kregen: het ‘faciliteren van de ontmoeting tussen HvA’ers en UvA’ers,’ zoals Samira het noemt. Wat zegt het als die grote instellingen er zo veel tijd, geld en moeite in hebben gestoken en het ze niet is gelukt?
Durk: ‘Je hebt natuurlijk te maken met hele grote organisaties waarin echt persoonlijk contact niet vanzelf gaat, zeker niet als het top-down georganiseerd wordt. Toenadering moet van onderaf komen, uit jezelf.’
‘Decentraal initiatief is hier heel belangrijk,’ valt Samira hem bij. ‘Er zijn zo veel opleidingen en studies die op elkaar lijken. Algemene sociale wetenschappen is eigenlijk een universitaire versie van mijn opleiding, culturele maatschappelijke vorming. Zijn die twee ooit een samenwerking aangegaan? Zoeken de studieverenigingen elkaar op? Nooit. Terwijl we geïnteresseerd zijn in dezelfde maatschappelijke vraagstukken. Het heeft met perspectieven te maken, niet met kennisniveau. Ik wil initiatief van andere mensen dan bestuurders aanmoedigen, want de kracht ligt juist bij de studenten.’ Edi: ‘We kunnen toch wel één blok een paar vakken samen volgen?’
Durk: ‘Als je met zo’n fusie onderwijs bij elkaar probeert te brengen en de doorstroom wil faciliteren hou je nog steeds dat hiërarchische erin. Mbo, hbo, wo. Bij een gezamenlijk project als dit richten we ons echt op samenwerken, waarbij studenten veel eigen verantwoordelijkheid krijgen: deze taak is voor jou, ga het maar gewoon doen.’
Buiten je kring
Evelien ziet ook aan de HvA een gebrek aan doorstroomcultuur: ‘Ik vraag me heel erg af wat er in die jaren daadwerkelijk is geïnvesteerd om contact en doorstroming te bevorderen. Ik vind dat ik op de HvA slecht ben geïnformeerd over de universitaire route die ik kon volgen. Ik wist helemaal niet dat dat kon en toen ik erachter kwam was het al te laat.’
Durk: ‘Kijk, de HvA en de UvA hebben natuurlijk hun redenen om bestuurlijk uit elkaar te gaan. Daar nemen we geen stelling in. En we vinden ook niet dat alle onderwijsinstellingen op elkaar moeten gaan lijken. Dat HvA’ers moeten gaan leren zoals UvA’ers of andersom. Maar wij willen het onderwijs juist gebruiken om te vernieuwen, om studenten van verschillende opleidingsniveaus elkaar te laten ontmoeten. Want één van die dingen waar onderwijs over moet gaan, is maatschappelijk verantwoordelijkheidsbesef, en je verdiepen in mensen buiten je eigen kring hoort daar bij. De UvA-HvA-samenwerking heeft blijkbaar niet geleid tot die ontmoeting, maar als die op een andere manier gevonden kan worden, is dat ook mooi. Ik denk dat het in die zin jammer is dat ze uit elkaar zijn, omdat ze die ontmoeting beter hadden kunnen faciliteren, maar het lijkt mij heel mooi als we dat met Over Bruggen kunnen overnemen. Die uitdaging gaan we graag aan. Want na dit festival gaan we gewoon door.’
Vlechtwerk vindt op 2 juli van 14 uur tot 1 uur ‘s nachts plaats in en rond Radion in Slotervaart. Er komen bandjes, optredens van kunstenaars, diverse workshops en een barbecue. Voor het programma overdag is de entree gratis. De entree voor het avondprogramma is € 5,-.
