Vijftig jaar universiteit in cartoons: ‘Er is nauwelijks iets veranderd’
Vijftig jaar lang tekende Kees Willemen cartoons over het hoger onderwijs; van bestuurscultuur tot een docent statistiek die zijn vak hip probeert te maken. Willemen tekende het allemaal op. Een verzameling van zijn cartoons is voor het eerst gebundeld in het boek Waar zijn onze intellectuelen gebleven?. Masterstudent Duitslandstudies Laura Dekker hielp mee om het werk van Willemen te bundelen.
Alle cartoons zijn in zwart-wit geschetst en onderin voorzien van commentaar. Cartoons waar het commentaar bij ontbreekt spreken telkens voor zich, bijvoorbeeld die uit het hoofdstuk getiteld Besturen. Op een cartoon uit 1971 wordt toenmalig minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Van Veen afgebeeld als een luierende en volgevreten heer uit de middeleeuwen. Gapend ligt hij bovenop het dak van de universiteit. De cartoons werden oorspronkelijk in allerlei media gepubliceerd, onder meer in uitgaven van Asva en de Landelijke Studentenvakbond, maar ook in de Groninger Universiteitskrant.
Actueel
Het idee voor een bundel kwam volgens Dekker van Kees Willemen zelf: ‘Hij had nog een heleboel cartoons van de afgelopen veertig jaar van de Universiteitskrant van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) in zijn archief liggen. Sommige hiervan waren, met het oog op De Nieuwe Universiteit in Groningen en de Maagdenhuisbezetting nog hartstikke actueel. Om die reden wilde Kees samen met een aantal studenten dat hier middenin zaten kijken welke nog steeds relevant waren en publiceren.’
De cartoons van Willemen liggen opgeslagen in het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis van de UvA. Voor Dekker en haar medestudenten werd dat archief de plaats van waaruit zij onderzoek deden. ‘We spraken daar regelmatig af met Kees zelf om een selectie te maken. De andere studenten kende ik aanvankelijk niet, maar Kees wilde er per se een student van de UvA bij zodat die met een frisse blik naar de RUG kon kijken.’
Bestuurskritiek
Samen met twee studenten van de RUG, Floor Mertens en Rogier Bouwmeester, maakte Dekker een selectie. ‘Gezien de cartoons denk ik dat er eigenlijk niet zo gek veel is veranderd ten opzichte van veertig jaar geleden.’ Neem de cartoon van de Groningse faculteitbestuurders die ‘balletje balletje’ spelen met bestuurscultuur met als onderschrift ‘Onder welke beker zit de cultuuromslag?’. ‘In dat beeld zullen veel studenten ongetwijfeld hun universiteit herkennen.’
In de week van 12 december geven we drie exemplaren weg in onze prijsvraag.
