Youtube-universiteit maakt overstap naar televisie
College in een nachtclub, het is precies dat contrast waar Alexander Klöpping, bedenker van de Universiteit van Nederland, naar op zoek was. Deze week begint de universiteit aan z’n vierde reeks. Waar de colleges eerst nog uitsluitend via Youtube uitgezonden werden, zijn ze vanaf volgende week te zien bij de publieke omroep.
‘Voor de eerste collegereeks hadden we ons logo uit dozen opgebouwd,’ blikt Klöpping terug. Nu lijkt de Amsterdamse club AIR zowaar op een professionele televisiestudio. In het midden van de danszaal van Club AIR is een podium opgebouwd. Niks whiteboard; speciaal voor de opnames werden er led-schermen opgehangen om infographics op te projecteren. Die projecties op de schermen moeten precies gelijk lopen met de uitleg van de docent en dus was het even flink zweten in de regiekamer, die normaal dienst doet als rookruimte. Honderden colleges nam de Universiteit van Nederland de laatste jaren op, met hoogleraren uit heel Nederland. In ongeveer dertig minuten geven zij uitleg over hun huidige onderzoek of ontwikkelingen in hun vakgebied.
Dagje uit
Zo ook Willemijn Aerdts, tot voor kort verbonden aan de bètafaculteit van de UvA. Waar ze normaal vakken geeft met spannende namen zoals ‘Geheime Praktijken’, loodst ze een publiek van ongeveer honderd man op een namiddag door een spoedcursus terrorismebestrijding heen. ‘Ken je tegenstander en ken jezelf,’ luidt het mantra van haar college.
In deze collegebanken zitten niet enkel studenten. Er zijn ambtenaren, familie van de sprekers maar ook gezinnen met kinderen en ouderen van dagen die van de studio-opnames een dagje uit maken.
Klöpping bedacht het format nadat hij een online college van een professor van Harvard bekeek. Zelf studeerde Klöpping nieuwe media aan de UvA. Wat hij heel zeker wist, is dat zijn colleges niet zoals de webcolleges van de UvA moesten worden. Want die waren van te slechte kwaliteit en bovendien vaak te langdradig.
Volgens Klöpping krijgt de redactie regelmatig mails binnen van scholieren die voor een specifieke studie hebben gekozen na het zien van de colleges. Maar welke lucky few mogen er dan uiteindelijk optreden? Dat wisselt. Soms wordt een docent gekozen omdat hij bij de redactie getipt is door een enthousiaste student. Een andere keer wil de redactie een uitzending maken over een specifiek onderwerp en wordt daar de geschikte hoogleraar bij gezocht. Dat valt niet altijd mee. Nederland telt namelijk zo’n 1.700 hoogleraren.
De productie van een reeks van vijf uitzendingen die de NPO gaat uitzenden, kostte drie maanden aan voorbereidingstijd. Niet alleen moeten docenten benaderd worden; ook moeten zij getraind worden voor hun televisieoptreden. Niet elke docent is namelijk geschikt om een flitsend televisiecollege te geven. En dat is een belangrijke voorwaarde voor het programma: docenten moeten enthousiast zijn. Docent en redactie komen zo’n vijf of zes keer bij elkaar om het college te bedenken. Papier om tijdens de uitzending op terug te vallen, hebben de sprekers niet. Wel hangt er tegenover het podium een autocue waar steekwoorden op verschijnen. Zo hebben ze toch nog een beetje dat powerpointgevoel van een echte collegezaal.
Heeft de wetenschap die hippe sfeer nodig? Niet per se, vindt Klöpping. Wel is het zijn missie om juist de mensen die zich normaal niet voor een onderwerp interesseren – neem bijvoorbeeld programmeren – kennis te laten nemen van dat vakgebied.
Vanillevla
In het geval van Aerdts lukt dat vrij goed. Maar ook het college van haar VU-collega Herbert Bos dat dezelfde middag wordt opgenomen, valt goed in de smaak. Er klinkt een luid applaus als het een medewerker van de onderzoeksgroep van Bos lukt om een telefoon uit het publiek tijdens de opnames te hacken.
Klöpping heeft geen specifieke docenten op z’n verlanglijstje. Maar over zijn favoriete spreker is hij stellig. Dat is de reeks met Erik Scherder, neuropsycholoog verbonden aan de VU, met daarin onder meer titels al Waarom ouderen vaker moeten hardlopen en Waarom vanillevla je hersenen vernietigt. Origineel is het in ieder geval wel.
De collegereeks van de Universiteit van Nederland is vanaf 17 oktober te zien op NPO3
