UvA wint wederom in zaak rond seksediscriminatie
In de al jaren slepende rechtszaak van econoom Edith Kuiper tegen de UvA lijkt een einde te zijn gekomen. Het gerechtshof in Amsterdam heeft in een arrest bepaald dat Kuiper in 2008 niet op grond van seksediscriminatie is afgewezen in een interne sollicitatieprocedure voor een plek als docent bij de inmiddels opgeheven afdeling History & Methodology of Economics (HME).
De zaak draaide om de vraag in hoeverre Edith Kuiper, intussen al vele jaren werkzaam bij de State University of New York at New Paltz (VS), bij een sollicitatieprocedure al dan niet was gepasseerd omdat ze vrouw is. Kuiper vond van wel: hoewel een kleine dertig procent van de sollicitanten vrouw was (7 van de 25 sollicitanten) stonden er uitsluitend mannen op de shortlist van vier. Ook in de benoemingscommissie zaten louter mannelijke wetenschappers. Ze vond de UvA tegenover zich, die haar op inhoudelijke gronden had afgewezen, zei de universiteit.
Ranking
Omdat Kuiper zich gediscrimineerd voelde stapte zij naar de Commissie Gelijke Behandeling die haar gelijk gaf. Het oordeel van die commissie is niet bindend, waardoor er geen gevolgen waren voor haar positie. Het proefprocessenfonds Clara Wichman zag daardoor echter brood in de zaak en dagvaardde de UvA wegens discriminatie van een vrouwelijke wetenschapper. Er zou naar een bepaalde (mannelijke) kandidaat zijn ‘toegewerkt’.
De UvA heeft altijd volgehouden dat hiervan helemaal geen sprake was: Kuiper voldeed niet aan het functieprofiel, haar publicatielijst was ‘niet erg sterk‘, ze had geen publicaties ‘in toonaangevende wetenschappelijke tijdschriften’, en de publicaties die ze wel had waren verschenen in Nederlandse en Duitse tijdschriften ‘die niet veel worden gelezen en geen hoge ranking hebben’. Haar publicatierecord was ‘zwak’ evenals haar onderwijservaring op het vakgebied van de geschiedenis van het economisch denken. De rechtbank nam de argumentatie van de UvA over, waarna Kuiper in beroep ging bij het gerechtshof.
Gekletst
In een tussenarrest van het hof werd in 2014 reeds bepaald dat de UvA niet in strijd heeft gehandeld met de Wet gelijke behandeling, maar dat er wel een ‘gender awareness-training’ moest komen voor kaderpersoneel. Daarna heeft het gerechtshof getuigen gehoord die ten tijde van de betreffende sollicitatie met Kuiper samenwerkten binnen de afdeling HME. Het zijn, zo blijkt nu, tamelijk belastende verklaringen voor Kuiper.
De ene getuige zegt bijvoorbeeld dat ‘het historisch werk van mevrouw Kuiper geen betrekking heeft op de tijdsperiode waarop HME nadruk legt’, een ander verklaart haar publicaties ‘niet goed’ te vinden en dat ze bovendien ‘niet op ons onderzoeksveld’ waren. Ook wordt er gerept over ‘issues’ over haar manier van lesgeven en waren er ‘geen aanbevelingsbrieven’. Een derde getuigde baseert zich op klachten van studenten die op de vraag wat ze zoal deden tijdens de colleges van Kuiper antwoordden: ‘Niet veel. We hebben wel veel gekletst.’
Socratische methode
Kuiper verklaarde ter zitting dat haar ‘feministische invalshoek’ een verrijking voor HME was en dat zij ten tijde van de sollicitatie over ruime onderwijservaring beschikte: onder meer zes jaar filosofie van de economie en geschiedenis van het economisch denken vanuit feministisch perspectief. Dat haar onderwijscapaciteiten niet goed zouden zijn lag volgens Kuiper niet aan haar, maar aan de veel te zware onderwijsbelasting aan de UvA. ‘En wat betreft het kletsen, dat is mijn manier van lesgeven. Het is de socratische methode. Studenten moeten leren door te praten of zij grip op het materiaal hebben.’
Het gerechtshof oordeelde gisteren in een arrest dat Kuipers verklaring ‘onvoldoende gewicht in de schaal legt’ ten opzichte van de belastende verklaringen van haar oud-collega’s. Het Hof heeft daarom het oordeel van de rechtbank bekrachtigdHet nog niet gepubliceerde arrest is hier te lezen als pdf., waarmee ze stelt dat de UvA niets te verwijten valt.
Archaïsche benadering
Edith Kuiper laat uit New York weten teleurgesteld te zijn in de uitspraak. Ze schrijft in een e-mail: ‘Het voornaamste argument van de UvA was dat men op kwaliteit had gefocussed en de beste man voor de baan had gekozen. Dat argument - we kiezen voor kwaliteit, dus er is geen probleem - is een erg achterhaalde zo niet archaïsche benadering van discriminatie, hoe discriminatie werkt en wat er tegen te doen is. Mensen kunnen heel goedwillend zijn - en waren dat in dit geval ook, dat geloof ik zeker - maar ze bleken toch vooringenomen. Vooringenomenheid, vooroordelen en discriminatie komen voor omdat mensen in een omgeving functioneren waarin allerlei beelden en waarden een rol spelen. Daar moet je je bewust van zijn.'
'Er bestaat onderzoek dat aangeeft dat juist dee mensen die van zichzelf denken dat ze niet en nooit discrimineren, het meest beïnvloed worden door vooroordelen. Triest genoeg heeft de rechter deze redeneertrant overgenomen. Hij vond dat de UvA voldoende had aangetoond op een systematische wijze naar kwaliteit te hebben gekeken en dat was voor hem voldoende om al onze argumenten aan de kant te schuiven. Dit lijkt mij geen goede manier van doen.’ Zij en haar advocaat beraden zich nog op de vraag al dan niet in cassatie te gaan. ‘Daar denken we nog over na.’
